Türkiye'nin yer altı kaynakları ve jeolojik yapısı, son yıllarda artan obruk oluşumlarıyla dikkat çekiyor. Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, geçtiğimiz yıl AFAD ile yapılan çalışmalar sonucu Türkiye'de obruk riski taşıyan 16 il tespit ettiklerini belirtti. Arık, bu illerin çoğunda 2023 yılı itibarıyla yeni obrukların görüldüğünü vurguladı. Artan bu olaylar, Türkiye'nin obruk tehlike ve risk haritasının güncellenmesini zorunlu hale getirdi.
OBRUK NASIL OLUŞUR?
Obruklar, genellikle yer altında eriyen kireç taşlarının oluşturduğu boşlukların zamanla çökmesiyle meydana geliyor. Özellikle jeolojik yapısı karstlaşmaya uygun olan bölgelerde, bu tür doğal oluşumlar sıkça görülüyor. Ayrıca yer altı sularının aşırı ve kontrolsüz kullanımı da obruk sayısında ciddi bir artışa sebep oluyor. Prof. Dr. Arık'a göre, kuraklık ve iklim değişikliği de bu süreci hızlandıran önemli faktörlerden.
OBRUK NEDEN OLUŞUR?
- Karstik yapıya uygun kayaçların varlığı
- İklim değişikliği ve kuraklık
- Aşırı yer altı suyu tüketimi
HANGİ İLLERDE OBRUK RİSKİ VAR?
Obruk tehlikesi bulunan iller, büyük oranda Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde yer alıyor. Bu iller arasında Manisa, Denizli, Eskişehir, Afyonkarahisar, Konya, Aksaray, Karaman, Diyarbakır ve Batman gibi şehirler bulunuyor.
Türkiye'nin güncellenen obruk tehlike ve risk haritası çalışmaları devam ederken, yüksek riskli bölgelerden düşük riskli alanlara kadar detaylı haritalar oluşturulması planlanıyor. Bu haritaların, yerleşim yerlerine, tarım alanlarına ve gelecekteki yatırımlara olan etkilerinin değerlendirilmesi hedefleniyor. Prof. Dr. Arık, Konya Kapalı Havzası'nın yanı sıra, Anadolu'nun farklı bölgelerinde de obruk oluşumlarının giderek arttığını belirterek, bu tür çalışmaların önemine dikkat çekti.