2024 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nün kazananları, gen ifadesini düzenlemeye yardımcı olan küçük moleküller olan mikroRNA'ları keşfeden Victor Ambros ve Gary Ruvkun oldu. Ödül, 11 milyon İsveç kronu (yayınlandığı tarihte yaklaşık 1,060,000 ABD doları) değerinde olup, kazananlar arasında eşit olarak paylaştırılacak.
Bu ödül, Ambros ve Ruvkun’un gen düzenleme ile ilgili standart kurallara getirdikleri sıra dışı keşiflerini onurlandırıyor. Birlikte keşfettikleri bu anomali mikroRNA olarak adlandırıldı ve bugün bilim dünyası binlerce mikroRNA molekülünü tanımaktadır.
BAZEN HASTALIKLARA DA NEDEN OLABİLİR
MikroRNA molekülleri, vücudun sağlıklı işleyişi için temel olan birçok süreci kontrol etmeye yardımcı olur. Ancak bazı durumlarda bu moleküller hastalıklara da yol açabilir. Normal süreçler arasında embriyonik gelişim, kan hücresi farklılaşması ve kas fonksiyonları yer alırken, mikroRNA'ların patolojik etkileri arasında kalıtsal ilerleyici işitme kaybı, doğuştan kalp hastalığı, bazı viral enfeksiyonlar ve lenfoma ile lösemi gibi kanserler bulunur. Ayrıca bitki gelişimi ve virüslerde gen ifadesi üzerinde de etkili oldukları düşünülmektedir.
MikroRNA'lar, memeli hücre tiplerinin çoğunda yaygındır ve insanlar ile diğer memelilerdeki genlerin üçte birinden fazlasını hedef aldıkları düşünülmektedir. Bu moleküllerin pek çoğu, en azından memeliler ve balıkların ortak atalarından bu yana, yüz milyonlarca yıl boyunca değişmeden korunmuştur. Bu da evrimsel değişiklikler boyunca önemli biyolojik işlevlere sahip olduklarını göstermektedir.
