11 Eylül sonrası ABD'nin Ortadoğu'daki askeri varlığı, bölgedeki güç dengesini yeniden şekillendirdi. Irak’ta 2003 yılında başlatılan işgalin ardından ABD, İran'ı çevrelemek ve terörle mücadele amacıyla bu ülkede kalıcı bir askeri güç bulundurdu. Ancak son yıllarda, başta İran olmak üzere bölgedeki aktörlerin ABD varlıklarına yönelik saldırıları ve bölgesel tepkiler, Washington’un Irak’taki askeri varlığını gözden geçirmesine neden oldu.
IRAK'TA ABD ASKERİ VARLIĞINA YÖNELİK TEPKİLER ARTIYOR
İsrail'in Gazze’ye düzenlediği saldırılar sonrasında, ABD'nin İsrail'e verdiği destek, Irak'ta bulunan ABD askerlerine yönelik saldırıların da artmasına yol açtı. Iraklı milis gruplar, ABD’nin Gazze operasyonlarına verdiği askeri desteği sert bir şekilde eleştiriyor. Irak Başbakanı Muhammed Şii el-Sudani, Washington'un bu desteğinin ülkesinin iç güvenliğini tehdit ettiğini ve ABD askerlerinin varlığının bölgede istikrarsızlığa neden olduğunu belirtti. El-Sudani, koalisyon güçlerinin Irak’tan çekilmesi için müzakere edilmiş bir plan talep etti.
Irak’taki bu huzursuzluk, ABD'nin bölgede konuşlandırdığı 2,500 askerlik gücü tartışmalarını daha da körükledi. Gazze'deki askeri operasyonların ABD askerlerine yönelen saldırılarla ilişkilendirilmesi, özellikle ABD için kritik bir dönemde Ortadoğu’daki askeri varlığını sorgulayan bir sürece işaret ediyor.
ABD VE IRAKLI MÜZAKERECİLER ÇEKİLME PLANI ÜZERİNDE ANLAŞTI
Reuters’ın haberine göre, Washington ve Bağdat, ABD askerlerinin Irak'tan kademeli olarak çekilmesini öngören bir plan üzerinde anlaşmaya vardı. Anlaşmaya göre, ABD’nin Irak’taki askerlerinin büyük bir kısmı Eylül 2025'e kadar çekilecek, geri kalan son birlikler ise 2026 yılı sonunda Irak’ı tamamen terk edecek. Bu karar, Washington'un Irak'taki stratejisini yeniden şekillendirdiğini gösteriyor. Ancak bu çekilme planı, yalnızca Irak ile sınırlı olmayabilir; ABD'nin Ortadoğu’daki genel stratejisine dair daha geniş bir dönüşümün işareti olarak da değerlendiriliyor.
Bu karar, özellikle ABD’nin seçim döneminde olduğu bir döneme denk geldiği için, Biden yönetiminin iç politikada bir manevra alanı oluşturma çabası olarak görülüyor. Zira Washington, İran'la doğrudan savaşa girmek istemese de, Irak’taki askeri varlığını sürdüren ABD askerleri üzerindeki baskılar artıyor.
TAHRAN İÇİN ZAFER Mİ?
İran, uzun süredir ABD’yi Irak’tan çıkarmak için bölgedeki milis gruplarını destekliyor. ABD’nin çekilme kararı, Tahran tarafından bir zafer olarak ilan edilebilir. İran, ABD'nin Irak'tan ayrılmasıyla birlikte bölgedeki etkisini daha da artırmayı hedefliyor. Oklahoma Üniversitesi Orta Doğu uzmanı Joshua Landis’e göre, “İran, ABD'nin çekilmesini büyük bir zafer olarak ilan edecek ve bu süreçte kazandığı avantajı kullanarak bölgede daha güçlü bir rol oynayacaktır.”
İran’ın hedefi, uzun vadede ABD'yi tamamen bölgeden çıkarmak. Tahran’ın gözünde ABD’nin askeri varlığının sona ermesi, İran’ın Ortadoğu’daki etkisinin pekişmesi anlamına geliyor. Özellikle Gazze'deki savaşın ardından İran, ABD'nin çekilmesiyle elde edeceği avantajı hem Irak'ta hem de genel olarak Ortadoğu’da daha güçlü bir nüfuz sağlamak için kullanabilir.
ABD-İRAN GERİLİMİ: YENİ BİR EŞİK Mİ?
Ancak ABD’nin Irak’tan çekilmesi, İran’la gerilimi tamamen sona erdirmeyecek gibi görünüyor. Senatör Lindsey Graham ve Cumhuriyetçi Senatör John Cornyn gibi bazı şahin politikacılar, İran’a karşı daha sert önlemler alınması gerektiğini savunuyor. Graham, ABD’nin İran’ın saldırgan politikalarına karşı misillemelerinin yetersiz olduğunu vurgulayarak, “İran içinde önemli hedeflerin vurulması gerektiğini” savunuyor. Bu açıklamalar, Washington’un Tahran’la olan gerilimlerinin Irak’la sınırlı kalmayabileceğinin sinyalini veriyor.
ABD Hazine Bakanlığı Terörizm ve Mali İstihbarat Müsteşarı Brian E. Nelson ise İran'ın uluslararası alanda baskıcı politikalarını yayma çabalarının devam ettiğini belirterek, "ABD, İran'ın uluslararası baskılarıyla mücadele etmek için tüm araçlarını kullanmaya devam edecek" ifadelerini kullandı.
SONUÇ: ABD'NİN IRAK’TAN ÇEKİLMESİ KÜRESEL DENGELERİ NASIL DEĞİŞTİRECEK?
ABD’nin Irak’tan çekilme kararı, sadece Irak için değil, tüm Ortadoğu için önemli sonuçlar doğuracak. Tahran, bu süreci kendi lehine kullanarak bölgedeki etkisini artırmaya çalışırken, Washington da İran’ın artan nüfuzuna karşı stratejik bir denge kurmaya çalışacak. Ancak bu çekilme, ABD’nin Ortadoğu’daki genel askeri varlığını yeniden gözden geçirmesine neden olabilir.
ABD’nin seçim yılına girdiği bir dönemde, bu çekilme kararının nasıl uygulanacağı ve Washington’un İran’a karşı nasıl bir tavır takınacağı, önümüzdeki yıllarda Ortadoğu’nun geleceğini şekillendirecek en kritik faktörlerden biri olacak.