Boşanma davalarında mal varlığı paylaşımı, evlilik süresince edinilen malların eşler arasında yasal düzenlemelere göre paylaştırılmasını ifade eder. Türkiye’de mal paylaşımı, Türk Medeni Kanunu’na göre belirlenir ve eşlerin evlilik sırasında tabi oldukları mal rejimine göre yapılır. Bu süreçte, edinilmiş mallar ile kişisel mallar arasında ayrım yapılır ve paylaşım buna göre gerçekleştirilir.
Boşanmada Mal Varlığı Paylaşımını Belirleyen Mal Rejimi Türleri
Mal paylaşımının nasıl yapılacağı, eşlerin evlilik sırasında hangi mal rejimine tabi olduklarına bağlıdır. Türkiye’de 1 Ocak 2002’den itibaren yasal mal rejimi olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi uygulanmaktadır. Ancak taraflar, farklı bir mal rejimini tercih etmişse, paylaşım buna göre yapılır.
1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (Yasal Rejim)
- Evlilik süresince edinilen mallar, tarafların ortak malı kabul edilir.
- Boşanma durumunda bu mallar eşit şekilde paylaştırılır.
- Edinilmiş Mallar:
- Maaş ve diğer düzenli gelirler.
- Evlilik süresince alınan taşınmazlar (ev, arsa vb.).
- Sosyal güvenlik ödemeleri ve kıdem tazminatı.
- Evlilikte biriken banka mevduatları.
- Kişisel Mallar (Paylaşım Dışı):
- Evlilik öncesi alınan mallar.
- Miras ve bağış yoluyla edinilen mallar.
- Manevi tazminat alacakları.
- Kişisel kullanım eşyaları (örneğin giysiler, kişisel takılar).
2. Mal Ayrılığı Rejimi
- Eşlerin kendi adlarına kayıtlı olan mallar üzerinde tam mülkiyet hakkı vardır.
- Her eş, kendi malını korur ve boşanma durumunda ortak paylaşım yapılmaz.
3. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
- Eşler, mal ayrılığı yaparken evlilik süresince ortak katkılarla edinilen malları paylaşmayı kabul edebilir.
- Bu durumda paylaşım, tarafların katkı oranlarına göre yapılır.
4. Mal Ortaklığı Rejimi
- Tüm mal varlıkları, eşlerin ortak malı olarak kabul edilir.
- Boşanma durumunda tüm mallar eşit şekilde paylaşılır.
Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
1. Mal Varlıklarının Belirlenmesi
- Mahkeme, tarafların sahip olduğu mal varlıklarını belirler. Bu süreçte taşınmazlar, araçlar, banka hesapları gibi varlıkların kaydı incelenir.
- Edinilmiş mallar ve kişisel mallar olarak ayrım yapılır.
2. Değer Tespiti
- Malların değeri, boşanma davasının açıldığı tarihe göre belirlenir.
- Gayrimenkuller ve değerli varlıklar için bilirkişi raporu alınabilir.
3. Ortak Borçların Düşülmesi
- Evlilik sırasında alınan ortak borçlar, edinilmiş mallardan düşülerek paylaşılır.
- Kişisel borçlar ise yalnızca ilgili eşin sorumluluğundadır.
4. Mal Paylaşımı Kararı
- Mahkeme, mal rejimine göre paylaşımı düzenler:
- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: Evlilik süresince edinilen mallar eşit olarak paylaştırılır.
- Mal Ayrılığı Rejimi: Her eş, kendi mal varlığını korur.
- Katkı Payı Alacağı: Bir eş, diğer eşin kişisel malına katkıda bulunmuşsa, katkı oranında alacak talep edebilir.
Mal Paylaşımında Kapsam Dışı Olan Mallar
Aşağıdaki varlıklar, boşanmada mal paylaşımına dahil edilmez ve kişisel mal olarak kabul edilir:
- Evlilik Öncesi Edinilen Mallar: Eşlerden biri tarafından evlilik öncesinde alınan taşınmazlar veya taşınır mallar.
- Miras ve Bağış: Miras yoluyla veya bağışla edinilen tüm varlıklar.
- Manevi Tazminat Alacakları: Evlilik sırasında elde edilen manevi tazminat kazançları.
- Kişisel Kullanım Eşyaları: Eşlerin kişisel ihtiyaçlarına yönelik eşyalar (örneğin kıyafetler, kişisel takılar).
Mal Paylaşımında Dikkate Alınan Kriterler
1. Evlilik Tarihi
- Evlilik 1 Ocak 2002’den önce yapılmışsa, Mal Ayrılığı Rejimi geçerlidir.
- 1 Ocak 2002’den sonra yapılan evliliklerde ise Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi uygulanır.
2. Evlilik Sözleşmesi (Mal Rejimi Sözleşmesi)
- Taraflar, evlilik sırasında noter huzurunda bir sözleşme yaparak farklı bir mal rejimi tercih etmiş olabilir.
3. Malın Edinildiği Süre
- Evlilik sırasında edinilen mallar paylaşılırken, evlilik öncesi edinilen mallar paylaşım dışında tutulur.
4. Katkı Payı
- Eşlerden biri, diğer eşin adına kayıtlı bir mala maddi katkıda bulunmuşsa, katkı payı alacağı talep edebilir.
5. Borçlar
- Ortak borçlar, paylaşılacak mal varlığından düşülerek hesaplanır.
Boşanmada Mal Paylaşımı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
1. Mirasla Edinilen Mallar Paylaşılır Mı?
Hayır. Miras yoluyla edinilen mallar kişisel mal olarak kabul edilir ve paylaşım dışıdır.
2. Evlilik Öncesi Alınan Mallar Dahil Edilir Mi?
Hayır. Evlilik öncesinde edinilen mallar, kişisel mal sayılır ve mal paylaşımına dahil edilmez.
3. Ortak Borçlar Nasıl Paylaşılır?
Evlilik sırasında alınan ortak borçlar, edinilmiş mallardan düşülerek eşler arasında paylaştırılır. Ancak kişisel borçlar yalnızca ilgili eşin sorumluluğundadır.
4. Mal Paylaşımı Ne Kadar Sürede Tamamlanır?
- Anlaşmalı Boşanma: Taraflar uzlaşırsa, mal paylaşımı kısa sürede tamamlanır.
- Çekişmeli Boşanma: Mal paylaşımı davaları genellikle 1-3 yıl sürebilir.
5. Boşanmadan Sonra Mal Paylaşımı Davası Açılabilir Mi?
Evet. Boşanma kesinleştikten sonra, mal paylaşımı davası 1 yıl içinde açılabilir.