Boşanmada çocuk nafakası, velayeti almayan ebeveynin çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve diğer yaşam giderlerini karşılamak için ödediği maddi destektir. Türk Medeni Kanunu’na göre, nafaka miktarı belirlenirken çocuğun ihtiyaçları ve nafaka ödeyecek ebeveynin maddi durumu dikkate alınır. Çocuk nafakası, genellikle "iştirak nafakası" olarak adlandırılır ve çocuğun üstün yararını gözeten bir düzenlemedir.
Çocuk Nafakası (İştirak Nafakası) Nedir?
- Tanımı: Velayeti almayan ebeveynin, çocuğun yaşam standartlarını korumak ve temel ihtiyaçlarını karşılamak için ödediği düzenli para desteğidir.
- Kapsam:
- Eğitim masrafları (okul ücretleri, kırtasiye giderleri).
- Sağlık harcamaları (ilaç, tedavi masrafları).
- Günlük ihtiyaçlar (yeme, içme, barınma, giysi).
- Sosyal ve kültürel etkinlikler.
Çocuk Nafakası Belirlenirken Dikkate Alınan Kriterler
1. Çocuğun Yaşı ve İhtiyaçları
- Çocuğun yaşı, eğitim durumu ve sağlık gereksinimleri nafaka miktarını etkiler.
- Örneğin:
- Bir okul çağındaki çocuğun masrafları, daha küçük bir çocuğa göre daha fazla olabilir.
- Özel sağlık ihtiyaçları olan bir çocuğun nafaka miktarı daha yüksek belirlenebilir.
2. Ebeveynlerin Maddi Durumu
- Mahkeme, nafaka ödeyecek ebeveynin gelir düzeyi, mal varlığı ve ekonomik durumunu inceler.
- Nafaka alacaklısı ebeveynin gelir durumu da göz önünde bulundurulur, ancak bu çocuğun temel ihtiyaçlarının karşılanmasında birincil belirleyici değildir.
3. Ebeveynlerin Yaşam Standartları
- Çocuğun boşanma öncesindeki yaşam standardı korunmaya çalışılır.
- Mahkeme, çocuğun alıştığı yaşam tarzını sürdürmesi için uygun bir nafaka miktarı belirler.
4. Kardeşlerin Durumu
- Aynı aileden birden fazla çocuk varsa, nafaka miktarı tüm çocukların ihtiyaçlarına göre düzenlenir.
5. Çocuğun Eğitim ve Sağlık Giderleri
- Özel okul ücretleri, dershane masrafları, spor veya sanat etkinlikleri gibi harcamalar nafaka miktarını artırabilir.
- Sağlık harcamaları (örneğin, özel tedaviler veya sürekli ilaç kullanımı) da dikkate alınır.
Çocuk Nafakası Belirleme Süreci
1. Nafaka Talebinin Mahkemeye Sunulması
- Velayeti talep eden ebeveyn, boşanma davası sırasında veya boşanma sonrasında mahkemeden iştirak nafakası talep eder.
2. Ebeveynlerin Gelir Durumunun İncelenmesi
- Nafaka talep eden taraf ve nafaka ödeyecek tarafın gelir durumu, mal varlığı ve giderleri mahkeme tarafından değerlendirilir.
- Gelir belgesi, maaş bordrosu veya mülk kayıtları gibi belgeler bu süreçte dikkate alınır.
3. Mahkemenin Kararı
- Mahkeme, çocuğun ihtiyaçlarına ve ebeveynlerin maddi durumuna göre adil bir nafaka miktarı belirler.
4. Ödeme Şeklinin Düzenlenmesi
- Nafaka genellikle aylık olarak ödenir.
- Ödemeler, mahkeme kararında belirtilen tarihlerde gerçekleştirilir.
Çocuk Nafakasının Artırılması veya Azaltılması
1. Artırma Talebi
- Çocuğun ihtiyaçlarının artması (örneğin, eğitim masraflarının yükselmesi) veya ekonomik koşulların değişmesi durumunda, nafaka alacaklısı taraf mahkemeye başvurarak nafaka miktarının artırılmasını talep edebilir.
2. Azaltma Talebi
- Nafaka ödeyen tarafın gelir düzeyinde düşüş olması veya ekonomik durumunun bozulması durumunda, mahkemeden nafaka miktarının azaltılması talep edilebilir.
Çocuk Nafakası Ödenmezse Ne Olur?
-
İcra Takibi Başlatma
- Nafaka alacaklısı ebeveyn, İcra Müdürlüğü aracılığıyla nafakanın tahsil edilmesini talep edebilir.
-
Hapis Cezası
- Nafaka borcunu ödemeyen ebeveyn, mahkeme kararıyla 3 aya kadar hapis cezasına çarptırılabilir.
-
Maaş Haczi
- Nafaka borcu, nafaka borçlusunun maaşından kesilerek ödenebilir.
Çocuk Nafakası Ne Zaman Sona Erer?
- Çocuk nafakası genellikle çocuğun 18 yaşını doldurmasıyla sona erer.
- Çocuk üniversite gibi bir eğitim programına devam ediyorsa, eğitim süresi boyunca nafaka ödemesi devam edebilir.
- Çocuğun ekonomik olarak bağımsız hale gelmesi durumunda nafaka sona erer.
Çocuk Nafakası İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
1. Çocuk Nafakası Belirli Bir Oran Var Mı?
Hayır, nafaka miktarı sabit bir oranla değil, çocuğun ihtiyaçlarına ve nafaka ödeyecek ebeveynin maddi durumuna göre belirlenir.
2. Çocuk Nafakasını Kim Talep Eder?
Velayeti alan ebeveyn, çocuğun ihtiyaçlarını karşılamak için iştirak nafakası talep edebilir.
3. Nafaka Ödemeleri Nasıl Yapılır?
Nafaka, mahkeme kararında belirtilen şekilde genellikle aylık olarak ödenir. Ödemeler banka üzerinden yapılabilir.
4. Nafaka Miktarı Ne Kadar Sıklıkla Değiştirilebilir?
Nafaka miktarı, taraflardan birinin mali durumunda veya çocuğun ihtiyaçlarında değişiklik olması durumunda mahkeme kararıyla değiştirilebilir.
5. Çocuğun Eğitim Giderleri Nafaka Miktarını Artırır Mı?
Evet, özel okul, dershane veya üniversite gibi ek eğitim masrafları nafaka miktarını artırabilir.
