Boşanmada mal paylaşımı, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri mal varlıklarının, Türk Medeni Kanunu’nun hükümlerine göre adil bir şekilde bölüştürülmesidir. Mal paylaşımı, tarafların tabi olduğu mal rejimine ve paylaşıma konu olan mal varlıklarının niteliğine göre belirlenir. Türkiye’de 1 Ocak 2002’den itibaren yapılan evliliklerde geçerli olan yasal mal rejimi, Edinilmiş Mallara Katılma Rejimidir.
Mal Paylaşımında Geçerli Olan Mal Rejimleri
Eşlerin hangi mal rejimine tabi oldukları, boşanma sürecinde mal paylaşımının nasıl yapılacağını belirler. Türk Medeni Kanunu’nda dört farklı mal rejimi düzenlenmiştir:
1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (Yasal Rejim)
- 1 Ocak 2002’den sonra yapılan evliliklerde yasal olarak geçerli mal rejimidir.
- Evlilik sırasında edinilen tüm mallar, eşlerin ortak malı olarak kabul edilir ve paylaşım kapsamına girer.
- Edinilmiş Mallar:
- Evlilik süresince maaş ve gelirle edinilen taşınmazlar (örneğin, ev, arsa).
- Banka hesapları ve yatırımlar.
- Sosyal güvenlik ödemeleri ve kıdem tazminatları.
- Kapsama Girmeyen Mallar:
- Evlilik öncesinde edinilen mallar.
- Miras veya bağış yoluyla alınan varlıklar.
- Kişisel kullanım eşyaları.
2. Mal Ayrılığı Rejimi
- Eşlerin her biri kendi adına kayıtlı malların tek sahibidir.
- Boşanma durumunda, tarafların mal varlıkları paylaşılmadan korunur.
3. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
- Eşler, evlilik boyunca kazandıkları mal varlıklarını kendi mülkleri olarak korur. Ancak ortak katkılarla edinilen mallar paylaşılır.
4. Mal Ortaklığı Rejimi
- Tüm mal varlıkları ortak kabul edilir ve boşanma durumunda eşit şekilde paylaştırılır.
- Bu rejim, tarafların evlilik sözleşmesi ile tercih etmeleri durumunda geçerli olur.
Mal Paylaşımı Süreci
1. Mal Varlıklarının Belirlenmesi
- İlk aşamada, eşlerin sahip olduğu tüm mal varlıkları tespit edilir.
- Mallar, edinilmiş mallar ve kişisel mallar olarak sınıflandırılır:
- Edinilmiş Mallar: Evlilik süresince ortak gelirle alınan taşınmazlar, banka hesapları, araçlar vb.
- Kişisel Mallar: Miras veya bağış yoluyla elde edilen varlıklar, evlilik öncesinde alınan taşınmazlar, manevi tazminatlar.
2. Mallara Değer Biçilmesi
- Paylaşıma konu olan malların piyasa değeri belirlenir.
- Gayrimenkuller ve taşınmazlar için tapu kayıtları ve bilirkişi raporları kullanılır.
- Araçlar, banka hesapları ve diğer taşınır malların değeri resmi belgelerle tespit edilir.
3. Borçların Hesaplanması
- Ortak borçlar, edinilmiş mallardan düşülerek paylaşılır.
- Örneğin, eşler birlikte bir ev aldıysa ve borç devam ediyorsa, kalan borç malların toplam değerinden düşülür.
4. Paylaşımın Yapılması
- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: Mallar eşit şekilde paylaşılır.
- Mal Ayrılığı Rejimi: Her eş, kendi mal varlıklarını korur ve paylaşım yapılmaz.
Paylaşıma Dahil Edilen ve Edilmeyen Mallar
Dahil Edilen Mallar:
- Evlilik Süresince Edinilen Taşınmazlar: Eşlerin birlikte aldığı evler, arsalar.
- Araçlar: Evlilik süresince alınan otomobiller.
- Bankadaki Birikimler: Ortak gelirlerle biriktirilen mevduatlar.
- Sosyal Güvenlik ve Kıdem Tazminatı: Çalışma hayatından elde edilen gelirler.
Dahil Edilmeyen Mallar:
- Evlilik Öncesi Mal Varlıkları: Evlilik öncesinde alınan ev, arsa veya diğer varlıklar.
- Miras ve Bağış: Miras yoluyla elde edilen taşınmazlar veya taşınır mallar.
- Kişisel Kullanım Eşyaları: Kıyafetler, kişisel takılar vb.
- Manevi Tazminat Alacakları: Kişisel haklar nedeniyle alınan tazminatlar.
Anlaşmalı ve Çekişmeli Mal Paylaşımı
1. Anlaşmalı Mal Paylaşımı
- Taraflar, boşanma öncesinde veya sırasında mal paylaşımı konusunda uzlaşırsa, mahkemeye sunulan protokol doğrultusunda paylaşım yapılır.
- Bu süreç daha kısa sürede tamamlanır ve genellikle ek masraflar oluşmaz.
2. Çekişmeli Mal Paylaşımı
- Taraflar arasında uzlaşma sağlanamıyorsa, mal paylaşımı mahkeme kararıyla yapılır.
- Çekişmeli süreç, bilirkişi incelemeleri ve mahkeme kararları nedeniyle daha uzun sürebilir.
Bu Konuda En Çok Merak Edilen Sorular
1. Borçlar Mal Paylaşımına Dahil Edilir Mi?
Evet. Evlilik süresince edinilen ortak borçlar, malların toplam değerinden düşülerek paylaşılır. Ancak kişisel borçlar, sadece ilgili eşin sorumluluğundadır.
2. Mal Paylaşımı İçin Mahkemeye Başvurmak Şart Mı?
Anlaşmalı boşanmalarda taraflar arasında uzlaşı sağlanırsa mahkemeye başvurulmadan mal paylaşımı yapılabilir. Çekişmeli durumlarda ise mahkemeye başvurmak gerekir.
3. Miras Yoluyla Alınan Mallar Paylaşılır Mı?
Hayır. Miras ve bağış yoluyla alınan mallar, kişisel mal olarak kabul edilir ve mal paylaşımına dahil edilmez.
4. Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer?
Çekişmeli mal paylaşımı davaları genellikle 1-3 yıl arasında sürebilir. Anlaşmalı durumlarda bu süreç birkaç ayda tamamlanabilir.