Boşanmada mal paylaşımı, evlilik birliği içinde edinilen malların yasal düzenlemeler çerçevesinde eşler arasında paylaştırılmasıdır. Türkiye’de mal paylaşımı esas olarak Türk Medeni Kanunu’na dayanır ve boşanma davasında tarafların mal rejimine göre belirlenir. Mal paylaşımı sürecinde evlilik sırasında edinilen mallar, kişisel mallar, miras ve bağışlar gibi faktörler dikkate alınır.
Boşanmada Mal Paylaşımında Uygulanan Mal Rejimi Türleri
Türk Medeni Kanunu’na göre, mal paylaşımı sürecinde hangi kuralların geçerli olduğu, eşler arasında uygulanan mal rejimine bağlıdır. Türkiye'de yaygın olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi uygulanır. Ancak, taraflar farklı bir rejim seçmişse bu geçerli olur.
1. Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (Yasal Rejim)
- 1 Ocak 2002’den sonra yapılan evliliklerde yasal mal rejimi olarak kabul edilir.
- Eşlerin evlilik süresince edinilen mallar üzerinde eşit hak sahibi oldukları anlamına gelir.
- Edinilmiş Mallar:
- Evlilik süresince maaş ve gelirle elde edilen varlıklar (örneğin, ev, araba, banka birikimleri).
- Yatırım amaçlı alınan taşınmazlar.
- Çalışma karşılığı elde edilen sosyal güvenlik birikimleri ve tazminatlar.
- Kişisel Mallar (Paylaşıma Dahil Edilmeyen Mallar):
- Evlilik öncesi edinilen mallar.
- Miras veya bağış yoluyla elde edilen varlıklar.
- Manevi tazminat alacakları.
- Kişisel kullanım eşyaları.
2. Mal Ayrılığı Rejimi
- Evlilik öncesi veya sırasında mal ayrılığı rejimi sözleşmesi yapılmışsa uygulanır.
- Eşlerin her biri kendi adına kayıtlı malların sahibi olur.
- Evlilik süresince edinilen mallar paylaştırılmaz.
3. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
- Evlilikte ortak katkılarla alınan mallar, katkı oranına göre eşler arasında paylaşılır.
4. Mal Ortaklığı Rejimi
- Eşlerin tüm mal varlıkları (hem edinilmiş hem kişisel) ortak kabul edilir ve boşanma durumunda eşit şekilde paylaştırılır.
Boşanmada Mal Paylaşımında Dikkate Alınan Kurallar ve Kriterler
1. Malın Edinildiği Tarih
- Evlilik süresince edinilen mallar paylaşıma dahildir.
- Evlilik öncesinde edinilen mallar kişisel mal sayılır ve paylaşılmaz.
2. Malın Niteliği
- Edinilmiş Mallar: Maaş, kira geliri, çalışma karşılığı elde edilen tazminatlar.
- Kişisel Mallar: Miras, bağış yoluyla alınan varlıklar, manevi tazminatlar, evlilik öncesi mal varlıkları.
3. Katkı Payı Alacağı
- Bir eş, diğer eşin kişisel malına maddi katkıda bulunmuşsa (örneğin, evin alınmasında yardım etmişse), katkı payı alacağı talep edebilir.
4. Borçlar
- Evlilik sırasında alınan ortak borçlar, edinilmiş mallardan düşülerek paylaşılır.
- Kişisel borçlar ise mal paylaşımına dahil edilmez.
5. Anlaşmalı veya Çekişmeli Boşanma Durumu
- Anlaşmalı Boşanma: Taraflar mal paylaşımı konusunda uzlaşır ve bu, protokolde belirtilir.
- Çekişmeli Boşanma: Mahkeme, mal rejimi kurallarına göre paylaşımı yapar.
Mal Paylaşımı Sürecinde Uygulanan Adımlar
1. Mal Varlığının Belirlenmesi
- Mahkeme, eşlerin sahip olduğu tüm mal varlıklarını tespit eder. Bu süreçte tapu, araç kayıtları, banka hesap dökümleri gibi belgeler dikkate alınır.
2. Malın Sınıflandırılması
- Elde edilen mallar "edinilmiş mallar" ve "kişisel mallar" olarak sınıflandırılır.
3. Değer Tespiti
- Malların değerleri, boşanma davasının açıldığı tarihteki piyasa değerine göre hesaplanır.
4. Mahkeme Kararı
- Mahkeme, mal paylaşımı kurallarına uygun şekilde tarafların haklarını belirler.
Mal Paylaşımına Dahil Olan ve Dahil Olmayan Mallar
Dahil Olan Mallar:
- Evlilik süresince alınan taşınmazlar (ev, arsa vb.).
- Çalışma karşılığı elde edilen maaş ve gelirler.
- Evlilik sırasında alınan araçlar ve diğer taşınır mallar.
- Banka hesapları ve birikimler.
Dahil Olmayan Mallar:
- Evlilik öncesinde alınan taşınmazlar veya taşınırlar.
- Miras yoluyla veya bağışla elde edilen varlıklar.
- Manevi tazminat alacakları.
- Kişisel kullanım eşyaları (örneğin, kıyafetler).
Boşanmada Mal Paylaşımı ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
1. Evlilik Öncesi Alınan Mallar Paylaşıma Dahil Edilir Mi?
Hayır. Evlilik öncesi alınan mallar, kişisel mal sayılır ve paylaşılmaz.
2. Evlilik Sırasında Alınan Miraslar Paylaşıma Dahil Edilir Mi?
Hayır. Miras, kişisel mal sayılır ve mal paylaşımına dahil edilmez.
3. Boşanmada Ortak Borçlar Nasıl Paylaşılır?
Ortak borçlar, edinilmiş mallardan düşülerek eşler arasında paylaştırılır.
4. Mal Paylaşımı Davası Ne Kadar Sürer?
Mal paylaşımı davası, tarafların uzlaşma durumuna ve mahkeme iş yüküne bağlı olarak 1-3 yıl arasında sürebilir.
5. Boşanmadan Sonra Mal Paylaşımı Davası Açılabilir Mi?
Evet. Boşanma kesinleştikten sonra 1 yıl içinde mal paylaşımı davası açılabilir.