Berfin Bitirim-Muhabir
Gezegenlerin yörüngelerini gösteren diyagramlar ve animasyonlar, gerçeği tam olarak yansıtmaz. Daha doğrusu, öğretmenlerin çocuklara Dünya'nın tek gezegen olmadığını öğretirken barimerkez kavramını anlatmak zorunda kalmamaları için bu yörüngeler basitleştirilir.
Öğretilen genel yörünge anlayışı, gezegenlerin Güneş etrafında döndüğü şeklindedir. Ancak bu, basit bir versiyondur. Güneş, Güneş Sistemi'nin en büyük cismi olup Jüpiter'in yaklaşık 1,048 katı kütleye sahiptir. Yine de, yerçekimi iki yönlü bir etkileşimdir. Tıpkı Dünya'nın size çekim kuvveti uyguladığı gibi, siz de Dünya'ya (çok daha küçük de olsa) kendi çekim kuvvetinizi uygularsınız.
GEZEGEN KEŞFETMEK İÇİN KULLANILIYOR
NASA, Kepler'in üçüncü yasasının, birbirleri etrafında dönen iki cismin kütleleri ile yörüngesel parametrelerin belirlenmesi arasındaki ilişkiyi tanımladığını açıklar. "Daha büyük bir yıldızın yörüngesinde olan küçük bir yıldızı düşünün. Aslında her iki yıldız da ortak bir kütle merkezi etrafında döner, bu noktaya barimerkez denir. Bu durum, cismin büyüklüğü veya kütlesi ne olursa olsun geçerlidir. Bir yıldızın, büyük bir gezegenle barimerkezi etrafında hareketini ölçmek, uzak yıldızlarla ilişkili gezegen sistemlerini keşfetmek için kullanılan bir yöntemdir."
Basitlik adına gezegenlerin Güneş etrafında döndüğünü söyleriz. Ancak, Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin barimerkezi genellikle Güneş'in yakınında olur; ancak Jüpiter ve Satürn gibi gaz devlerinin yörüngeleri ve etkisi nedeniyle nadiren Güneş'in içinde bulunur. Yörüngeler, gezegen bilimci ve bilim iletişimcisi James O'Donoghue'nun videosunda gösterildiği gibi biraz daha farklı görünür.
GÜNEŞİN ETRAFINDA DÖNMÜYOR
Sonuç olarak, Dünya şu anda Güneş'in içindeki bir noktayı değil, bu noktayı uzayda bir yerlerde dolanıyor. "Gezegenler genel anlamda Güneş etrafında döner," diyor O'Donoghue X (Twitter) platformunda, "ancak teknik olarak sadece Güneş'in etrafında dönmezler çünkü (çoğunlukla) Jüpiter'in çekim etkisi nedeniyle gezegenler uzayda yeni bir noktayı dolanmak zorundadır."
"Elbette gezegenler Güneş'in etrafında döner, sadece durumu titizlikle ele alıyoruz," diye ekledi. "Doğal düşünce, Güneş'in merkezini dolandığımızdır, ancak bu nadiren olur, yani Güneş Sistemi'nin kütle merkezi ile Güneş'in merkezi çok nadiren hizalanır."
Aynı durum daha küçük cisimler, gezegenler ve onların uyduları için de geçerlidir. Dünya ve Ay, Dünya'nın merkezinden yaklaşık 5,000 kilometre (3,100 mil) uzakta bir noktayı dolanır, ancak bu nokta Ay Dünya'dan uzaklaştıkça değişir.