Çocuk velayeti davalarında mahkemeler, çocuğun üstün yararını gözeterek karar verir. Velayet, çocuğun fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimini en iyi şekilde sağlayacak ebeveyne verilmelidir. Türk Medeni Kanunu’na göre, çocuğun sağlığı, eğitimi, güvenliği ve genel mutluluğu göz önünde bulundurulur.

Çocuk Velayeti Davalarında Mahkemelerin Dikkate Aldığı Kriterler

1. Çocuğun Üstün Yararı

  • Mahkeme karar verirken öncelikle çocuğun üstün yararını gözetir.
  • Çocuğun fiziksel, psikolojik ve sosyal gelişimini en iyi şekilde hangi ebeveynin sağlayabileceği değerlendirilir.

2. Çocuğun Yaşı

  • Çocuğun yaşı, velayet davalarında önemli bir etkendir:
    • 0-3 Yaş (Bağlanma Dönemi): Bu yaş grubundaki çocuklar genellikle anneye yakın olma ihtiyacı nedeniyle anneye verilir. Ancak annenin çocuğa bakamayacağı özel durumlarda babaya velayet verilebilir.
    • 4-12 Yaş: Bu yaş aralığında çocuğun fiziksel ve zihinsel ihtiyaçları değerlendirilir. Anne ve baba arasında çocuğun yararına en uygun ortam oluşturabilen ebeveyn tercih edilir.
    • 12 Yaş ve Üstü: Çocuk 12 yaşını doldurmuşsa, mahkeme çocuğun velayet konusunda kendi görüşünü dinler.

3. Ebeveynlerin Maddi ve Manevi Durumu

  • Maddi Durum: Mahkeme, çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılayabilecek mali güce sahip olan ebeveyni tercih eder. Ancak maddi durum tek başına belirleyici değildir; çocuğun duygusal ihtiyaçlarını karşılamak daha önemlidir.
  • Manevi Durum: Ebeveynin ahlaki yapısı, çocuğa yaklaşımı ve kişisel özellikleri de göz önünde bulundurulur.

4. Çocuğun İhtiyaçlarını Karşılama Kapasitesi

  • Hangi ebeveynin çocuğa daha iyi bir yaşam sunabileceği, çocuğun eğitimi, sağlığı ve genel yaşam kalitesini sürdürebileceği değerlendirilir.
  • Çocuğun temel ihtiyaçları (barınma, beslenme, eğitim) kadar duygusal ihtiyaçları da önemlidir.

5. Ebeveynlerin Yaşam Tarzı

  • Ebeveynlerin yaşam tarzı, çocuğun güvenli ve sağlıklı bir ortamda büyümesine olanak sağlayıp sağlamadığı açısından değerlendirilir.
    • Alkol veya uyuşturucu kullanımı,
    • Şiddet içeren davranışlar,
    • Çocuğa kötü muamele gibi durumlar olumsuz bir etki yaratır.

6. Çocuğun Görüşü

  • Çocuk, 12 yaşından büyükse mahkeme, onun velayet hakkındaki görüşünü dinler. Çocuğun hangi ebeveyni tercih ettiği, karar üzerinde etkili olabilir.
  • Ancak çocuğun görüşü, ebeveynlerin diğer şartlarından bağımsız olarak tek başına belirleyici değildir.

7. Çocuğun Mevcut Ortamına Alışkanlığı

  • Çocuğun yaşadığı ortam (ev, okul, arkadaş çevresi) mahkeme tarafından dikkate alınır.
  • Çocuğun mevcut düzenini bozmamak için velayet, çocuğun alışkın olduğu ortamı sürdürebilecek ebeveyne verilebilir.

8. Ebeveynlerin Çocuğa Yaklaşımı

  • Ebeveynlerin çocuğa karşı sevgi, şefkat ve ilgi gösterip göstermediği değerlendirilir.
  • Çocuğun ihtiyaçlarını önceliklendiren, ona destek veren ebeveyn daha avantajlıdır.

9. Ebeveynlerin Birbirine Karşı Davranışı

  • Ebeveynlerin, çocuğun velayeti konusunda birbirine saygılı olup olmadığı incelenir.
  • Çocuğu ebeveyne karşı kışkırtan veya çocuğun psikolojisine zarar veren davranışlarda bulunan ebeveynin velayet hakkı olumsuz etkilenebilir.

10. Kardeşlerin Birlikte Büyüme İhtiyacı

  • Eğer birden fazla çocuk varsa, mahkeme genellikle kardeşlerin birlikte büyümesini gözetir ve velayeti aynı ebeveyne verir.
  • Ancak özel durumlarda kardeşlerin velayeti farklı ebeveynlere verilebilir.

Çocuk Velayeti Davasında Mahkeme Süreci

  1. Davanın Açılması

    İDDEF, Ramazan bereketini 56 ülkeye taşıdı İDDEF, Ramazan bereketini 56 ülkeye taşıdı
    • Velayet talebinde bulunan ebeveyn, çocuğun üstün yararını detaylı bir şekilde açıklayan dilekçeyle aile mahkemesine başvurur.

  2. Delillerin Sunulması

    • Gelir durumunu gösteren belgeler,
    • Çocuğun yaşadığı ortamın uygunluğunu kanıtlayan deliller (ev fotoğrafları, okul raporları),
    • Ebeveynlerin çocuğa olan yaklaşımını destekleyen tanık beyanları.

  3. Sosyal İnceleme Raporu

    • Mahkeme, bir sosyal hizmet uzmanından veya pedagogdan çocuğun yaşam koşulları ve ebeveynlerin durumu hakkında rapor hazırlanmasını talep edebilir.

  4. Mahkeme Kararı

    • Tüm deliller ve incelemeler sonucunda mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek velayet kararını verir.

Çocuk Velayeti Davasında Sıkça Sorulan Sorular

1. Hangi Ebeveyn Avantajlıdır?

  • Çocuğun fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılayabilen ebeveyn avantajlıdır. Anne veya baba olmanın tek başına bir önceliği yoktur.

2. Çocuğun Görüşü Ne Kadar Etkilidir?

  • Çocuğun yaşı 12 veya daha büyükse, mahkeme çocuğun görüşünü dikkate alır. Ancak çocuğun görüşü, kararın tek kriteri değildir.

3. Maddi Durumu Daha İyi Olan Ebeveyn Mi Velayeti Alır?

  • Maddi durum önemli bir kriterdir, ancak tek başına belirleyici değildir. Mahkeme, çocuğun duygusal ve psikolojik ihtiyaçlarını da dikkate alır.

4. Velayet Kararı Değiştirilebilir Mi?

  • Evet. Çocuğun ihtiyaçlarında veya ebeveynlerin yaşam koşullarında önemli bir değişiklik olduğunda velayet davası yeniden açılabilir.
Kaynak: aslinda.com