Tuğba Çakıroğlu / Muhabir
2024 yılı tahminlerine göre Türkiye’de internet kullanıcılarının sayısı 60 milyonun üzerinde. İnternet ve dijital mecra, çocukların günlük yaşamlarının önemli parçası haline geldi. Oldukça büyük bir pazar olan dijital oyun piyasası, pandemiyle birlikte daha da genişledi. Yeni ve eğlenceli oyunlar özellikle çocuklar için aynı zamanda tehlikenin de kapısını aralıyor.
‘Tartışmalı’ erişim yasağı
Türkiye, çocukların dijital dünyada güvende olması amacıyla bazı yasak ve kısıtlamalar getiriyor. Son olarak ülkede 15 milyon kullanıcısı olan Roblox uygulamasına erişim yasağı getirildi. Kullanıcılarının yarısını 13 yaş altı oyuncuların oluşturduğu uygulama, sapkın zihniyetli insanların çocukları istismar etmesi için uygun bir ortam sağlıyor. Tartışmalar devam ederken Roblox uygulamasında neler olduğuna ilişkin yaptığımız araştırma, karşımıza tüyler ürperten detayları çıkardı.
‘Eğlence' adı altında istismar
Roblox uygulaması, içinde birçok oyunu barındırıyor. Ve çocuklar oyun içinde kendi dünyasını, evini, arabasını, bahçesini oluşturuyor. Hatta kendine orada arkadaşlar edinebiliyor. Sanal evlerinde partiler düzenleyip diğer kullanıcıları çağırabiliyor.
Çocukların yaşıtı gibi gözüken pedofil sapıklar, onları sanal ortamda otel odasına ya da evlerine davet edip cinsel istismarda bulunuyor. Yani Roblox; pedofil kişilerin, çocukları, açtıkları sanal oyun alanlarına çekerek sapkın fantezilerini uygulamasına müsaade ediyor.
Pedofili konusunda ne yapıyor?
Bu sorunun cevabı için yaşanmış olaylara bakılabilir. Amerika’da 150 çocuğu taciz eden Owain Thomas isimli pedofil, onlardan biri. Çocuklara Roblox’tan ulaşan bu kişi, Discord üzerinden çocuklara mahrem yerini gösterdi. Mağdur ifadelerine göre Thomas, çocuklara kamera açıp dans etmeleri karşılığında oyunda kullanılan robux isimli paradan temin etti.
Roblox sapığa ödül verdi
Mister Obvious isimli şahıs bir Roblox YouTuber’ı. Hatta bu kişiye Roblox tarafından yılın içerik üreticisi ödülü verildi. Kendisine ulaşan 15 yaşında bir kıza tacizde bulunan bu şahıs, kimseye söylememesi için de tehdit etti. Ancak durumu fark eden kızın ailesi şikayetçi oldu. Yetkililer soruşturmada şahsın birden fazla kız çocuğu ile benzer konuşmalarını ortaya çıkardı. Bunlara rağmen Roblox, şahsı ancak dört yıl sonra banladı (yasakladı). Merak edilen ise Mister Obvious isimli pedofil, bu dört yılda “daha kaç çocuğu” taciz etti?..
Bu arada, Roblox’ta tanıştıkları şahıslar tarafından kaçırılan çocuklar da var.
Sapkınlık ağı çoğalıyor
Dijital dünyada çocukların tehlikede olduğu tek yer Roblox değil. Discord da pedofil sapıklar tarafından çocukları tuzağa düşürmek için kullanılıyor. Çocuklar popüler oyunlar hakkında Discord sunucularında konuşuyor. Kötü niyetli kişiler burada çocukların oyun zaafını kullanarak “Roblox’ta bu oyunun benzeri çıktı.” diye uygulamaya davet ediyor. Uygulamaya giren çocuklar, aynı şahısların seks partilerinde buluyor kendilerini.
Twich yayınlarında da şahısların, çocuklarla yatak odalarında cinsel içerikli konuşmalar yaptıklarının görüntüleri ortaya çıktı. Çocuklara şantaj yapılarak onlardan çeşitli şeyler istendiği belirlendi.
Göstermelik yaş sınırlaması
Taciz olaylarının ortaya çıkması sonrası Roblox yöneticileri uygulamaya göstermelik yaş kısıtlaması getirdi. Oysa Google’a ‘Roblox yaş sınırı kaldırma’ yazıldığında bu kısıtlamanın kolaylıkla kaldırılabileceğinin anlatıldığı videolar da mevcut.
Roblox'ta LGBT yönlendirmesi
Oyunun bir diğer skandalı da çocuklara cinsiyet seçme hakkı tanınması. Karşı cinsiyetten bir avatar oluşturduğunda bazı haklar ücretsiz tanınıyor. Çocukların karşı cinsi tanımasına olanak sağlanıyor. Roblox içindeki sohbetlerde çocuklara, ailelerinden soğutacak ve uzaklaştıracak konuşmalar yapılabiliyor. Hatta oyun içinde kendine anne babasını seçme hakkı tanınıyor.
Çocuklara terör propagandası
Roblox aynı zamanda sapıklar kadar tehlikeli grupların da kol gezdiği bir platform. Çocuklar ve gençler zararlı ideolojilere yönlendiriliyor. 11 yaşındaki bir çocuğun, oyunda Nazi Almanya’sını simgeleyen bir dünya kurması ve kendini ‘Führer’ olarak adlandırması, bu tehlikenin sadece bir örneği.
Kitaplarda saklı istismar
Geçtiğimiz ay Türkiye'de en çok kullanılan online kitap okuma ve yazma uygulamalarından biri olan Wattpad de erişime kapatıldı. Baktığınızda masum görünen uygulamada 18 yaş altı çocuklar her türlü zorbalık, şiddet, istismar, intihar, madde bağımlılığı, ensest ilişkileri de ele alan olumsuz içeriklere hiçbir filtre ve kontrol mekanizması olmaksızın erişebiliyordu.
‘Mavi Balina'ya önlem alınmadı
Geçtiğimiz yıllarda dünyada ve Türkiye’de onlarca çocuğun intiharına neden olan Mavi Balina ile ilgili hiçbir önlem alınmadı. Momo da aynı şekilde… Sadece çocuklara şizofreni derecesinde olaylar yaşatan Mariam oyunuyla ilgili erişim engeli getirildi.
‘Yasaklar merakı artırabilir’
Dijital dünyanın skandalları, çocukların nasıl ve ne şekilde korunacağı konusunda kaygılar oluşturuyor. Dijitalleşen dünyada ne yazık ki çocukları internetten uzak tutmak mümkün değil. Ancak bu, başıboş bırakmak anlamına da gelmiyor.
Siber güvenlik uzmanı Mustafa Sansar, atılan adımları Aslında’ya değerlendirdi. “Yasaklar yan etki olarak çocukların merakını artırabilir, onları daha riskli davranışlara yönlendirebilir.” uyarısı yapan Sansar, bu durumun önlem almaya engel olmaması gerektiğinin altını çizdi.
“Yasakçı zihniyet algısı”
‘Yasakçı zihniyet’ algısı oluşmasında hükümetin kamuoyunu açık şekilde bilgilendirmemesinin etkili olduğunu söyleyen Sansar, “Devletin ilgili makamlarının, kararlarını kamuoyuna sağlıklı ve anlaşılır şekilde anlatmamaları, toplum yararına olan bir durumun bile ‘yasaklı zihniyet’ gibi anlaşılarak kamuoyunun yanlış anlaması ve yönlendirilmesine neden olmaktadır.” ifadelerini kullandı.
Aile ve okul önemli!
Sansar, siber güvenlik uzmanı olarak çocukların korunmasına ilişkin yalnızca yasal kısıtlamalar değil eğitim, bilinçlendirme, güvenli dijital alan oluşturma gibi kapsamlı önlemler alınabileceğini vurguladı. Önlemin aile ve okulda başladığını belirten Sansar, “Bununla birlikte çocuklara güvenli dijital alanlar oluşturarak, dijital ayak izlerini o an ve ileride sıkıntı yaşamayacakları bir düzeye getirmeliyiz. Ebeveyn kontrollü yazılımlar ve devletin sunduğu güvenli internet kullanımlarının artırılması ile de denetleme mekanizması kurulmalı.” dedi.
