DAVET BİLİNCİ (1)

1. Davet; Anlam ve Mâhiyeti Davet: ‘Davet’ kelimesi Arapça’da masdar olup sözlükte; çağırmak, seslenmek, nida etmek, duâ ya da bedduâ etmek, adlandırmak demektir. Ayrıca davet aynı kökten bir isim olarak, çağrı, nidâ, da’vâ, verilen söz, yemin ve ziyafet gibi anlamlara da gelir. İslâmî kavram olarak ‘davet’; İslâm’a, Allah’a ve O’na kulluğa bir çağrıyı ve İslâm’ı insanlara anlatarak benimsetmeyi ve uygulanmasını sağlamayı ifade eder. Kur’ân-ı Kerim’de davet kelimesi 6 âyette geçmekte olup, aynı kökten değişik türevleri 205 defa kullanılmıştır. Davet ve türevleri, bu âyetlerde İslâm’a ve İslâmî ilkelerin uygulanmasına çağrı yanında, Allah’a duâ/yakarış (Bakara, 2/186; Yûnus, 10/89; Ra’d, 13/14) insanların yeniden dirilip mahşerde toplanmaları için kabirlerinden çağrılmaları (Rûm, 30/25) gibi değişik mânâlarda kullanılmıştır. Davet; “İslâm’a ve İslâm esaslarının uygulanmasına çağrı” anlamna gelir. Kur’ân-ı Kerim’de; İslâm’a çağrı, (Saff, 61/7) imana çağrı, (Hadîd, 57/8) Allah yoluna çağrı (Nahl, 16/125) Allah’ın kitabına çağrı, (Âl-i İmrân, 3/23) hakka çağrı, (Ra’d, 13/14) hayra çağrı, (Âl-i İmrân, 3/104) kurtuluşa çağrı, (Mü’min, 40/41) hayat kaynağına çağrı, (Enfâl, 8/24) esenliğe/mutluluğa çağrı (Muhammed, 47/35) gibi mânâlara gelen ifâdeler, davetin İslâmî inanç ve değerlerin kabul edilip uygulanmasını sağlamayı hedef alan bir faâliyet olduğunu, dolayısıyla hem gayri müslimlere, hem de müslümanlara yönelik olabileceğini göstermektedir. Buna göre tebliğ, irşad, vaaz, nasihat, inzâr, tebşîr, emr-i bi’l-ma’rûf ve nehy-i ani’l-münker gibi terimler de sözlük anlamları itibarıyla davetten farklı olmakla birlikte, uygulama ve gâyeleri bakımından aynı veya yakın mânâları ifâde etmektedir. Bu sebeple davet ve tebliğ başta olmak üzere bu kavramlar, sık sık birbirinin yerine kullanılmıştır.1 İslâm’a davet, onun ele aldığı bütün mevzûlarda geçerlidir. İslâm’ın dünya ve âhirete dâir getirdiği esasların tümünün beşeriyete intikal ettirilmesi, davetin muhtevâsına girmektedir. Bu bakımdan İslâm davetinin geniş bir uygulama sahası ve büyük bir muhâtap kitlesi vardır. Peygamberlerin, biricik vazîfesi kılınan tebliğ, Müslümanların da en başta yapması gereken vazîfelerinden biridir. Her Müslüman gücü, bilgisi, kültürü ve bulunduğu konum nisbetinde bu vazifeyi îfâ etmek ve kendinden başlayarak ulaşabildiği insanları bilinçlendirmekle, şuurlandırmakla mesuldür 2. İslâm’da Davetin Önemi Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “(İnsanları) Allah’a çağıran, iyi iş yapan ve ‘Ben müslüman¬lardanım’ diyenden daha güzel sözlü kim olabilir?” (Fussilet, 41/33) “İşte bunun için (Allah’a) davet et ve emrolunduğun gibi dosdoğru ol.” (Şurâ, 42/15) Bu ifadeler davetçinin davet ettiği şey ile amel etmesinin davetten bir parça olduğunu göstermektedir. Bu ayrıntılara çok dikkat etmemiz gerekmektedir. Çünkü İslâm’ın varlığını sağlayan davet olmadan İslâm’ın etkin bir şekilde varlığından bahsetmek mümkün olmaz. Hz. Peygamber (s.a.s.)’e ilk inen âyet olan “oku” (Alak, 96/1) ifadesi ile hem kendisi hem de diğer insanlar için okuması emredilmiştir. Yine Hz. Peygamber (s.a.s.)’e inen ilk âyetlerden biri de: Kum fe enzir! “Kalk ve (insanları) uyar!” (Müddesir, 74/2) âyetidir. Rasûlullah (s.a.s.)’in İslâm’a davet etmesiyle hem İslâm hem de Rasûlullah (s.a.s.)’den sonra bu hayırlı risaleti taşıyanların en hayırlısını oluşturan ilk Müslümanlar meydanda var olmuştur. Bu ilk müslümanların davetiyle İslâm, diğer insanlara intikal etmiştir. Böylece bu güne kadar dava sürmüş ve Kıyamet gününe kadar da sürecektir.2 “İnsanlara hatırlat. Çünkü hatırlatma imanlı kimselere fayda verir.” (Zâriyât, 51/55) İnsan her zaman uyarılmaya, yol gösterilmeye muhtaçtır. İnsan öğrenmediği ve bilgilendirilmediği takdirde hata eder. Müslümanları yanlış fikirlerin etkisinden arındıran İslâm’a davet olmadan tevhid bilinci oluşmaz, şirkten küfürden, bid’at ve hurafelerden, haramlardan, günahlardan sakınmak mümkün olmaz. İslâm’a tabi olanların nefislerinde İslâm’ın arı ve duru olabileceği düşünülemez. İslâm’a davet olmadan İslâm’ın hayata hâkim olması düşünülemez. İslâm’a davet olmadan İslâm’ın güçlü bir şekilde dünyaya yayılması tasavvur bile edilemez İslâm’a davet ile İslâm, geçmişteki izzetine ve gücüne kavuşur. Bugün bizler buna ne kadar da muhtacız. İslâm’a davetle İslâm, tüm insanlar arasında yayılır. Bu nedenle davet, İslâm’da önemli bir husus ve hayati bir iştir. İslâm’ın gönüllerde yer edebilmesi ve yayılması için gerekli bir unsurdur.