10 kişinin yaptığı bir işi artık tek bir kişi yapabilir hale geliyor. Bu halde işletme maliyetleri muazzam derecede düşük olacaktır. “20 Yıl önce makinisti olmayan trenler olacak deseler şaşırırdık ama şimdi bu durum bizlere normal geliyor. Aynı şekilde insansız deniz araçları ile de geliştirilen projeler bulunduğunu öğreniyoruz. Ne oranda verimli olacağını zaman gösterecek lakin deniz kazalarında insan hataları en çok tartışılan konuların başındadır. Lakin bu gemileri uzaktan da olsa yine bir insanlar yönetecektir. Geleceğin gemilerinin enerji verimliliği yüksek çevre dostu gemiler olacağını da öğreniyoruz. Akıllı insansız gemilerin gelecekte denizde olmaması için hiçbir neden yok. Sadece üretim maliyeti ile alakalı bir süreç yaşıyoruz, o kadar… Otomasyon sistemlerinin gelişmesi ve hayatın akışı içinde daha çok yer alması insansız deniz araçlarının piyasaya girme süresini etkileyecektir. Bugün sektörde halihazırda çalışmaların yüzde 15’i zaten yapay zekanın yardımı ile yürütülmektedir. Elektronik seyir araçları her geçen gün artarak denizciliğin zorunlulukları arasında yer almaktadır. Örneğin Elektronik seyir haritaları (ENC) ve Elektronik seyir görüntüleme panellerinin (ECDIS) belirli bir tonajın üzerindeki yolcu gemileri ve tankerlerde kullanılması mecburi hale getirilmiştir. Yük gemilerinde ise 1 Temmuz 2018 tarihinden itibaren zorunlu olacak. Denizcilik eğitim kurumlarında Elektronik seyir dersleri mecburi hale getirilmiştir. Daha önce İstanbul Üniversitesi Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği bölümünde bu derslerin hocalığını yaptığım için dikkatimi daha çok çeken bu yeni teknoloji; yeni bir yüzyılın da habercisidir. Teknolojinin hızına bir türlü yetişilemiyor. Bugün kullandığımız teknolojinin yerini neyin alacağını şimdiden bilemesek de tahminlerde bulunabiliyoruz. Belki bu konuda çalışan bilim adamları çok ilginç keşiflerde bulunacaklardır. Örneğin enerjinin gemiye verdiği hareket üzerinde büyük verim kayıplarının yaşandığı pervanenin yerini alacak yeni bir tasarım keşfedilebilecektir. Bu durum elbette siber güvenlik konusunu da düşünmek zorunda bırakıyor. Denizcilik sektöründe pek çok şirketin siber güvenliğe henüz çok kafa yormuş olmadığı bir dönemden geçiyoruz. Milyonlarca dolar değerindeki gemilerde bile eski yazılımlar kullanılmaktadır. Burada gemiler ve siber güvenlik denildiğinde uzaktan gemi sistemlerinin hack’lenmesinden bahsedilmemektedir. Siber emniyetten kasıt gemi için emniyet riskidir. Bu konuda yapılan bir araştırmada bir grup insana “Hiç siber saldırıya maruz kaldınız mı?” sorusunu yöneltildiğinde cevap verenlerin yüzde 21’i ‘Evet’ derken, yüzde 57’si ‘Hayır’ ve yüzde ‘22’si de bilgilerinin olmadığını söylemiştir. İşte öyle bir zamanda yaşıyoruz ki bilsek de bilmesek de zaman zaman siber saldırıya maruz kalındığı bir gerçektir, vesselam…