Bilim insanları, teorik olarak mümkün olandan çok daha büyük jetler fırlatan devasa bir kara deliği keşfetti. Bu kara deliğin ürettiği jetlerin toplam uzunluğu 23 milyon ışık yılına ulaşıyor, bu da Samanyolu ve Andromeda Galaksisi arasındaki mesafenin 10 katından fazla. Keşif, kara deliklerin ve galaksilerin nasıl evrimleştiği hakkındaki teorileri değiştirebilir.
7,5 MİLYAR YIL ÖNCE GÖRÜLDÜ
Bu muazzam jetleri üreten süper kütleli kara delik, evrenin yaşının yarısından daha genç olduğu 7,5 milyar yıl önce görüldü. Astronomlar, bu devasa kara deliğe Yunan mitolojisindeki devlerden esinlenerek Porphyrion adını verdiler. Bu kara delik, daha önce keşfedilen Alcyoneus'tan %40 daha büyük ve teorik maksimum sınırı aşan bir örnek.
Caltech'ten Dr. Martijn Oei, bu keşfin boyutunu vurgulayarak, "Bu jetler yalnızca bir güneş sisteminin ya da Samanyolu'nun büyüklüğünde değil, 140 Samanyolu çapına sahip," dedi. Yani Samanyolu, bu devasa patlamaların yanında sadece küçük bir nokta kalıyor.
TAM OLARAK BİLİNMİYOR
Galaksiler, evrenin daha yoğun olduğu erken dönemlerde "kozmik ağ" olarak bilinen yoğun materyal iplikçiklerinde oluşur. Porphyrion’un ürettiği jetler, neredeyse bu kozmik boşlukları geçebilecek kadar uzundur. Caltech'ten Prof. George Djorgovski’ye göre bu tür jetler, galaksilerin evrimi üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir ve bu etki düşündüğümüzden çok daha geniş bir alana yayılabilir.
Ancak bilim insanları, bu jetlerin çevrelerindeki galaksileri nasıl etkilediğini tam olarak bilmiyor. Dr. Oei, bu jetlerin kozmik ağı ne kadar mıknatısladığını araştırmayı planlıyor.
DEV JETLERİN VARLIĞI BİLİNİYORDU
Bu devasa jetlerin keşfi, kara deliklerin evrenin gelişiminde daha büyük bir rol oynayabileceğini gösteriyor. Yapılan araştırmalarda, Porphyrion gibi 11.000 dev jet tespit edildi ve bu sayının çok daha fazla olabileceği düşünülüyor. Prof. Martin Hardcastle, bu jetlerin düşündüklerinden çok daha yaygın olduğunu belirterek, "Dev jetlerin varlığı biliniyordu, ancak bu kadar çok olduğunu bilmiyorduk," dedi.
Bu devasa jetleri üretebilmek için, kara deliğin büyük ve istikrarlı bir şekilde beslenmesi gerekiyor. Jetlerin yönünün değişmemesi ve güçlü bir şekilde yayılabilmesi için çevresindeki güçlerin bu akışları bozmaması gerekiyor. Hardcastle, bu tür bir kararlılığın yaklaşık bir milyar yıl sürmüş olabileceğini düşünüyor.
Porphyrion’un 23 milyon ışık yılı uzunluğundaki jetlerinin, eğimi nedeniyle bu mesafeden daha da uzun olabileceği tahmin ediliyor. Bu keşif, kara deliklerin evrendeki etkisinin düşündüğümüzden çok daha büyük olabileceğini gösteriyor.
