Aralarında çok yaş farkı olan kardeşi olma, sosyalleştirmeyi güçleştirebilir. Kardeşlerin ve ev halkının hep aynı cinsiyetten olması karşı cinsle ilişki kurmayı güç hale getirebilir. Genç, tutum ve davranışlarını örnek alacağı, kendisi ile özdeşleşeceği model kişilere ihtiyaç duyar. Ergen için en etkili örnekler kendi anne ve babasıdır. Anne-babası ile iyi ilişkiler içinde bulunmaması halinde gencin bu modelleri, uygun olmayan kişilerden seçmesine yol açar, bu da ergenin gelişmesinde problemlre neden olabilir. () Dolayısıyla anne ve babanın ergene güven vermesi ve aralarındaki diyalogu en iyi biçimde sürdürmesi gerekir.
Zihinsel Gelişim
Ergen kendi görüşlerini haklı gösterebilecek düşünce kurallarını ve mantık yollarını bulmaya başlar. Düşüncelerinin dikkate alınmalarını ister. Alınmayınca da kızar. Kendisi ve seçeceği meslek hakkında hayaller kurar ve gelecek kaygısı yaşar. Gözlemler yaparak bundan ilkeler çikarmak, varsayımlar ileri surerek onlari denemek ergen düşüncesinin temel özellikleridendir. (8) Ergen bu devrede kendini tanıma ve anlamaya çalışır.
Kişilik Gelişimi ve kimlik
Bir kişiyi diğerinden farklı kılan bütün ayrıcı özellikleri onun kişiliğidir. Başka bir tanımla, kişilik, bireyin sosyal, ahlâkî, zihinsl ve fizksel özelliklerinin dinamik bir bütünleşmesidir. Kişilik yukardaki tanımlardan da anlaşıldığı gibi, insanın tüm özelliklerini içeren geniş kapsamlı bir kavramdır. Ergenin kimliği, çocukluktan itibaren yapılan değişik özdşimlerle yavş yavaş gelişir. Ergenliğin başlarındaki çoçukların kendi kimlikleri hakında belirgin olmayan bazı imgeieri vardır. Ergenlik kimlik geliştirmede önemli bir dönemdir ve ergen “ben kimim?” ,” hangi hareket doğru?”, “nasıl davranmalıyım?” sorularına cevap arar. Ergenlerin değer yargıları ve ahlâkî standartları anne babanın, akranların ve etrafındaki yetişkinliklerin değer yargıları ve ahlâkî standartlarından etkilenir. (9) Kişilik gelişiminde psikolojik etkenler: Psikolojık temelli ihtiyaç ve istekler çogu ergende yaygındır ancak bu ihtiyaç ve isteklerin dışa vurumu ergenden ergene degişebilir.
Ergenin kişiliği şeklendiren belli başlı istekleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
1- Büyümek, gelişmek ve kuvvetlenmek ister.
2- İlerlemek, olgunlaşmak ve değişmek ister.
3- Bireysel bağımsızlığını elde etmek ister.
4- Başarmak ve güven kazanmak ister.
5- Beğenilmek ve takdir edilmek ister.
6- Etrafındaki insanlarla olumlu sosyal ilişkiler kurmayı arzular.
7- Mutlu olmak ister.
Anne babanın aşırı korumacı olması ve sadece kendi istekleri doğrultusunda ergene davranmaları kişiliğin oluşmasını engellemektedir. Ergenin kendi hayatın düzenlemesi ve yön vermesi konusunda çevresinde olumlu örnek yoksa ergen medyanın ya da kendi hayal ve fantezilerinin yörüngesinde başarılı olmaya çalışacaktır.