İsmini piştiği tavadan alan tescilli lezzet: Bartın çöven ekmeği

Bartın'da bir asrı aşkın süredir odun ateşinde taş fırınlarda pişirilen ekşi mayalı ekmek, adını "çöven" isimli dikdörtgen tavadan alıyor. Bartın'ın 10 Mart'ta coğrafi işaret tescil belgesi alan çöven ekmeği, usta ellerde buğday ve mısır unu, buğday kepeği, ekşi maya, yaş maya, tuz ve su kullanılarak özenle hazırlanıyor.

Ekmeğin taş değirmenlerde özel çektirilen buğday unu, mısır unu ve buğday kepeği ile ekşi maya, yaş maya, tuz ve su kullanılarak üretildiğini anlatan Tınka, "Kentin mutfak kültüründe önemli yere sahiptir. Genelde dikdörtgen şeklinde olan ve Bartın'da 'çöven' olarak adlandırılan tavalarda, odun ateşinde ve taş fırında pişirilir. Günlerce de bayatlamadan tüketilebilir." diye konuştu.

Elde edilen hamurlar, sıvı yağla yağlanan tavaya konulup dinlendirildikten sonra odun ateşinde taş fırında pişiriliyor. Fırınlarda satışa sunulan çöven ekmeği, yoğun talep görüyor. Kentin 27 yıllık ekmek ustası Yüksel Tınka, AA muhabirine, 100 yılı aşkındır yapılan çöven ekmeğinin büyüklüğü, tadı ve lezzetiyle öne çıktığını söyledi.

Ekşi mayanın bir gece önceden ılık su ve buğday unuyla yoğrulmasının ardından serin yerde sabaha kadar bekletildiğini belirten Tınka, şöyle devam etti: "Sabah erken saatlerde de buğday kepeği, mısır unu, su ve bir gün önceden hazırlanan ekşi hamur mayası ile yaş maya karıştırıldıktan sonra yoğruluyor. Hamur, iyice mayalanıp iki katı kabarıncaya kadar ılık yerde dinlendirilip önceden sıvı yağla yağlanan 'çöven' adı verilen tavaya konuyor. Tavada 45-50 dakika bekletilip biraz daha mayalanması sağlandıktan sonra 250 derecelik fırında 45-50 dakika pişiriliyor. Ekmeğin üzerine vurulduğunda tok sesin çıkması, ekmeğin piştiğini gösterir. Fırından çıkarılan Bartın çöven ekmeği, biraz soğuduktan sonra tavadan kaldırılıp alttan hava alabileceği bir ızgaranın üzerine yerleştirilir. Genellikle fırın tezgahlarında satışa sunuluyor. İl dışından gelen misafirler veya gurbetçiler de 5'er, 10'ar alarak gidiyor."

Coğrafi işaret tescili alındı Bartın Belediye Başkanı Cemal Akın da belediye olarak şehrin mutfağına sahip çıkma konusunda birçok çalışma yaptıklarını söyledi. Çöven ekmeğinin de kentin bir değeri olduğunu ifade eden Akın, şunları kaydetti: "Bu ekmeğin esas geçmişi, uzun yıllar önce köylerde bulunan taş fırınlara dayanmaktadır. 100 yılı aşkın geçmişe sahip ekmek, daha sonra ticari anlamda fırınlarda yapılmaya başlanmıştır. Biz de hem çöven ekmeği ve geleneksel taş fırınlarımızın korunması için mahallelerde 12 fırın yaptık. Yine buralarda da bu ekmekler yapılıyor. Geçtiğimiz günlerde Bartın çöven ekmeğinin coğrafi işaret tescil belgesi alması, kentin değerlerinin markalaşması adına oldukça önemli gelişme oldu. Bu süreçte emeği geçen herkese teşekkür ediyor, hayırlı uğurlu olmasını diliyorum."