Fritz Haber, modern kimya tarihinde hem büyük bir devrimin öncüsü hem de tartışmalı bir figür olarak bilinen Alman kimyagerdir. 9 Aralık 1868 tarihinde Breslau'da (bugünkü Wrocław, Polonya) doğan Haber, geliştirdiği sentetik gübre üretim yöntemi ile dünya tarımını kökten değiştirmiş ve bu alandaki çalışmalarıyla 1918 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülmüştür. Ancak, onun kimya alanındaki çalışmaları, savaş teknolojileri geliştirme konusundaki katkıları nedeniyle de büyük etik tartışmalara yol açmıştır.

Fritz Haber’in en büyük bilimsel başarısı, 1909 yılında geliştirdiği ve "Haber-Bosch süreci" olarak bilinen amonyak sentezleme yöntemidir. Bu yöntem, atmosferde bolca bulunan azotu, hidrojenle birleştirerek amonyağa dönüştürmekte ve bu amonyak daha sonra nitratlı gübre üretiminde kullanılmaktadır. Bu buluş, dünya çapında tarım üretimini artırmış ve açlıkla mücadelede kritik bir rol oynamıştır. Bugün dünya üzerindeki tarımsal üretimin büyük bir kısmı, Haber’in bu buluşu sayesinde mümkün olmuştur. Bu nedenle, Fritz Haber genellikle "Sentetik Gübrelerin Babası" olarak anılmaktadır.

Ancak, Haber’in kariyeri sadece tarım alanındaki bu devrimle sınırlı kalmamıştır. I. Dünya Savaşı sırasında, Almanya'nın kimyasal silah programını yöneten Haber, klor gazı gibi zehirli gazların geliştirilmesinde ve savaşta kullanılmasında kritik bir rol oynamıştır. Bu çalışmalar, hem bilimsel hem de etik açıdan büyük tartışmalara yol açmıştır. Haber, kimyasal silahların savaş alanında kullanılmasının öncüsü olarak da anılmaktadır. Bu nedenle, onun mirası hem insanlığa büyük fayda sağlayan hem de yıkıcı etkiler bırakan bir bilim insanı olarak iki yönlüdür.

Fritz Haber, 1933 yılında Nazi rejimi tarafından Yahudi kökeni nedeniyle Almanya’dan ayrılmak zorunda kalmış ve İsviçre’ye yerleşmiştir. Ancak, bu zorlu dönemde sağlığı hızla kötüleşmiş ve 1934 yılında İsviçre’nin Basel kentinde hayata veda etmiştir.

Fritz Haber’in bilimsel mirası, insanlığın hem faydasına hem de zararına hizmet eden bir figür olarak karmaşık bir şekilde anılmaktadır. Onun geliştirdiği Haber-Bosch süreci, dünya tarımını kurtaran bir buluş olarak kabul edilse de, kimyasal silahlar konusundaki çalışmaları, etik ve insani açıdan büyük eleştirilere neden olmuştur.

İDDEF’ten dünyanın dört bir yanındaki öğrencilere eğitim seti yardımı İDDEF’ten dünyanın dört bir yanındaki öğrencilere eğitim seti yardımı

Kaynak: aslinda.com