Güney Afrika Seçim Komisyonunun (IEC) açıkladığı seçim sonuçlara göre 2019 seçiminde yüzde 57 oy oranına sahip ANC’nin oyları bu seçimde yüzde 40’a düştü.
Bu sonuçlara göre, ANC Ulusal Meclisteki 400 sandalyeden 159'unu alırken, 1994'ten beri ilk kez meclis çoğunluğunu kaybetti.
Ana muhalefet partisi Demokratik İttifak (DA) ise yüzde 22'ye yakın oy oranıyla parlamentoda 87 sandalye elde etti.
Zuma'nın MK'si seçimin öne çıkan partisi
Eski Cumhurbaşkanı Jacob Zuma tarafından geçen yıl kurulan Ulusun Mızrağı (MK) ise ilk kez girdiği seçimlerde oyların yüzde 14,6'sını toplamayı başardı.
İsmini, ırkçı apartheid rejimine karşı mücadelede ANC'nin silahlı kanadı Ulusun Mızrağı örgütünden alan MK, parlamentoda 58 sandalye kazanarak, üçüncü büyük parti konumuna geldi.
Ülkeyi 2009-2018 yıllarında yöneten Zuma, yolsuzluk iddiaları nedeniyle ANC tarafından görevden el çektirildikten sonra mahkemeye itaatsizlik suçundan 18 ay hapis cezasına çarptırılmıştı.
Bu suçtan sabıkası nedeniyle Anayasa Mahkemesi tarafından genel seçimlere girmesi yasaklanan Zuma'nın partisinin seçim başarısı, ANC'nin çoğunluğu kaybetmesindeki en büyük faktör olarak değerlendiriliyor.
EFF düşüşte
Bir önceki seçimde yüzde 11'e yakın oy oranıyla üçüncü parti konumunda olan EFF'in oyları ise bu seçimde yüzde 9,5'e geriledi.
2008-2012 yıllarında ANC'nin gençlik kolları başkanı iken, aşırı davranışları nedeniyle görevden alınan Julius Malema'nın 2013'te kurduğu EFF, parlamentoda 39 sandalye elde etti.
Ülkenin en büyük etnik grubu Zuluların yoğunlukta yaşadığı doğu eyaleti KwaZulu Natal'da öne çıkan Inkatha Özgürlük Partisi (IFP), yüzde 4 oy oranıyla 17 milletvekili kazandı.
Seçimin öne çıkan partilerinden Yurtsever İttifak (PA), bir önceki seçimde yüzde 0,04 olan oy oranını bu seçimde yüzde 2'ye yükselterek parlamentoda 9 sandalyenin sahibi oldu.
Ülkede beyaz azınlık Boerler tarafından desteklenen Özgürlük Cephesi Artı (VF) yüzde 1,3'lük oy oranıyla parlamentoda 6 sandalye kazandı.
Eski Johannesburg Belediye Başkanı Herman Mashaba tarafından 2020'de kurulan ActionSA, ilk kez girdiği seçimlerde yüzde 1'in üzerinde oy toplayarak 6 sandalye elde etti.
Afrika Hristiyan Demokrat Parti (ACDP) yüzde 0,6 oyla 3 sandalye kazanırken, Birleşik Demokratik Hareket (UDM) yüzde 0,5'e yakın oyla 3 sandalye sahibi oldu.
Al Jamaah sandalye sayısını 2'ye yükseltti
Ülke nüfusunun yüzde 3'ünden azını oluşturan Müslüman azınlığın içinden çıkan Al Jamaah partisi seçimin çıkış yakalayan partilerinden oldu.
Bir önceki seçimde yüzde 0,18 oy oranıyla 1 milletvekili çıkaran parti, bu seçimde oylarını yüzde 0,24'e çıkararak meclisteki sandalye sayısını 2'ye yükseltti.
Eski DA lideri Mmusi Maimane'nin 2022'de kurduğu parti Bir Güney Afrika İnşasının (BOSA) yanı sıra Afrika Dönüşüm Hareketi (ATM), Ulusal Renkli Kongresi (NCC) ve Mzansi Yükseliş Partisi de mecliste ikişer milletvekiliyle temsil edildi.
Azanya Pan Afrikalı Kongresi (PAC), Birleşik Afrikalı Dönüşümü (UAT) ve GOOD partisi ise mecliste birer sandalye kazandı.
Koalisyon hükümeti dönemi başlıyor
Güney Afrika'da cumhurbaşkanı Ulusal Meclis tarafından salt oy çoğunluğu esasına göre seçiliyor.
1994'ten beri elinde bulundurduğu meclis çoğunluğunu kaybeden ANC, cumhurbaşkanı seçimi için en az 42 sandalyeye sahip bir ittifak desteğine ihtiyaç duyuyor.
Ana muhalefet DA liderliğinde 7 partiden meydana gelen Çok Partili Sözleşme (MPC) ittifakının halihazırda 116 milletvekili bulunuyor.
DA'nın beyaz lideri John Steenhuisen daha önce yaptığı açıklamalarda, ANC ile koalisyon görüşmelerine açık olduklarını, EFF gibi radikal sol partilerle ise bir araya gelmeyeceklerini ifade etmişti.
Güney Afrika ilerleyen günlerde koalisyon görüşmelerine sahne olacak.
2024 genel seçimi
Güney Afrika'da kayıtlı 28 milyon seçmen, Ulusal Meclisteki 400 milletvekili, ülkenin 9 eyaletindeki 430 yasama meclisi üyesini seçmek üzere, 29 Mayıs'ta sandık başına gitmişti.
Bu seçimde sandık katılım oranı yüzde 58,6 olarak kayıtlara geçti.
