İslâm dininin temeli Allah’a ve Rasûlü’ne itaat esasına dayan¬maktadır. Allah’a itaat, Yüce Allah’ın Kur’ân-ı Kerim’de bildirdiği emir ve yasaklarına uymakla olur. Rasûlullah (s.a.s.)’e itaat ise O’nun sünnetine uymaktır, yani hayatın her alanında O’nu örnek almaktır.

Yüce Allah şöyle buyurur: “Muhakkak ki Allah adâleti, ihsanı (güzel davranışı) ve (muhtaç olan) akrabaya yardım etmeyi emreder; haksızlıktan, ahlaksızlıktan,  kötülükten, zulüm ve azgınlıktan men eder; iyice anlayıp tutasınız diye size böylece öğüt verir.” (Nahl, 16/90)

 Âyette; ihlas/samimiyet, doğruluk, dürüstlük, sabır, şükür, tevazu, iffet, hayâ, sevgi, saygı, hoşgörü,  vefa, tevbe, takva, adalet, güler yüz, güzel söz, şefkat, merhamet, kanaat ve cömertlik gibi güzel davranışlar emrediliyor.

Ayrıca içki, kumar, zinâ, eşlik, zulüm, gurur, kibir, faiz, taciz, tecavüz, haksızlık, ahlâksızlık, hırsızlık, rüşvet, şiddet, öfke, hakaret, ihanet, insanları küçük görmek ve zor duruma düşürmek, kıskançlık, bencillik, cimrilik, israf, nankörlük, sözünde durmamak, emanete ihanet etmek, alay etmek, gıybet, dedikdu, iftira ve yalan gibi kötü davranışlar, kötü alışkanlıklar  da yasaklanıyor.

Müslüman olmak,  ahlâklı olmayı gerektirir.  Bir insan, Müslüman ve dindar olduğunu iddia ediyorsa mutlaka güzel ahlaklı olmalıdır. Hiç şüphesiz güzel ahlâk, bir mü’minde bulunması gereken temel vasıflardandır. Çünkü ahlâkî güzelliklerden mahrum bir dînî hayat düşünülemez.

İman zorunlu olarak ibadeti, iman ve ibadet de güzel ahlak sahibi olmayı gerektirir. İslâm dini insanın fıtratına yani onun yaratılış özelliklerine uygun bir dindir. Bu sebeple kötü huylardan korunmak ve güzel ahlâk sahibi olmak çok zor değildir. Yeter ki, kişi kötü huylardan kurtulmak ve güzel ahlâk sahibi olmayı istesin ve gayret etsin.

Kötü huylardan kurtulmak ve güzel ahlâka sahip olmak için şu hususları yerine getirmek gerekir:

1. Öncelikle kesin karar vermek.

2. İman, ibadet ve helal, haram bilincinde olmak.

3. Kötü huylardan ve kötü davranışlardan kurtulacağına ve güzel huylara sahip olacağına inanmak.

4. İyi ve kötü huylar hakkında doğru bilgiler edinmek.

5. İradeyi kuvetlendirmek ve sabırlı olmak.

6. Güzel ahlâklı dostlar, arkadaşlar seçmek.

7. Her konuda olduğu gibi ahlâk konusunda da Hz. Peygamber (s.a.s.)’i örnek almak.

8. Nefisle mücadele ederek, nefisi terbiye ve tezkiye etmek.

9. Duâ etmek/Allah’tan yardım istemek.

10.  Kötü huylartdan kurtulana ve güzel ahlâklı olana kadar azimle mücadeleye devam etmek.

Bu 10 madde yerine getirldiğinde kötü huylardan korunmak ve iyi huylara sahip olmak mümklündür. 

İman, ibadet ve güzel ahlâk ile bezenmiş Müslüman, hem bireysel hem de toplumsal alanda İslâm dininin açıkladığı hükümlere titizlikle uyar. Evde, okulda, işyerinde, alışverişte, yolculukta, yemekte, sohbette vb. tüm durumlarda İslâm dininin helal ve haram sınırlarına dikkat eder.

Ahlâk kurallarının yaptırımı, kalplere yerleşen Allah inancı ve sorumluluk duygusudur. Mü’min kişi, kendisini kimsenin görmediği ve vicdanı ile baş başa kaldığı yerlerde bile ölçülü davranır, ahlâk kurallarına uyar. Böylece dünya ve ahirette huzur ve mutluluğa kavuşur.