Kudüs’ün kaybı ve sonrasındaki dehşetli bozgun yakın tarihimizin en acı yenilgilerinden bir tanesidir. Ne yazık ki bunun müsebbibi olan komutanlar yargılanmak şöyle dursun kahraman ilan edilmişlerdir. Bundan daha bir yıl önceki Kut zaferini anlamak için 100 yıl geçmesi gerekti. Peki, 1917-1918 yılları arasındaki bu olayların anlaşılması için kaç yıl geçecek?
Filistin’de çok kan aktı ve halen de akıyor. Hâlbuki ecdadımız, Yavuz Sultan Selim Han’dan beri bu topraklarda 500 sene adaletle hükmetmiş ve insanların huzur ve güven içinde yaşamasına muvaffak olmuştu.
İngilizler I. Dünya Savaşı esnasında Fransızlar ile gizli anlaşmalar yapmış Osmanlı Devletini parçalara ayırmak istemişti. 1915 yılının Haziran ayında yapılan Sykes-Picot Anlaşması bunun bir delilidir. Aynı zamanda Kasım 1917’de Belford Deklârasyonu ile Filistin’de İsrail devletinin kurulması öngörülmüştü.
Bu amaçla İngilizler defalarca Filistin’e saldırdılar. 1. ve 2. Gazze Savaşlarında ağır yenilgi aldılar. Lâkin 31 Ekim 1917’de Birüssebi’de Osmanlı Ordusunu yenmeyi başardılar. Bi’rüssebi’nin düşmesi ile birlikte Gazze her taraftan kuşatıldı ve teslim oldu. Bu savaşta Cephe Komutanı (Yıldırım Orduları Grubu) Alman Von Falkenhayn ve cephe komutanı Von Cress, 7. Ordu Komutanı General Fevzi (Çakmak) bulunuyordu. Bi’rüssebi’deki bir alt komutanlık ise 3. Kolorduydu. Kolordunun Komutanı ise Albay İsmet (İnönü) idi.
Başkomutanlık tarafından yenilgiden Von Cress sorumlu tutuldu. Fakat o da Albay İsmet’i suçluyordu. Evet, sorumluluk büyüktü zira 2. Gazze Savaşından sonraki beş aylık süre içinde tekrar saldırıya geçeceği bilinen İngilizlere karşı etkili bir savunma düzeni kurulamamıştı. Bu kayıp esnasında insanın canını yakan en feci olaylar ise Berlin’de cereyan etmişti. Almanlar gavurluğunu yapmış birlikte savaştığımız halde Kudüs’ün Hristiyanlar tarafından kurtarılması ile ilgili olarak törenler yapmışlardı.
İşte kahpeliğin böylesi tarihte az görülmüştür. Bu nedenle işbirliği yaptığınız hangi ülke olursa olsun bunlara tam manası ile güvenmemek gerektiğinde ülke menfaatlerini korumak için tedbir almak gerekir. Hele hele Batılı Hristiyan ülkeler tam bir kalleştir. İnsanın en zor zamanında böğrüne hançer sokmaktan utanmazlar…
Almanlar sadece Filistin ve Kudüs konusunda değil, Gürcistan’da Batum’un kurtarılması esnasında da kahpeliklerine devam ettiler. Bakü kurtarılırken resmen İngiliz ve Rusların tarafını tuttular. Bu konu başlı başına bir kalleşlik öyküsü olup ele alınarak halkımızı bilinçlendirmek tarihçilerin boynuna borçtur. Her ne ise biz konumuza dönelim…
Evet, yenilgi ve başarısızlıklar komutanlara yöneltilir, başarı ise milletin malıdır. Bu çok önemli gerçek ne yazık ki bugün dahi yeterince anlaşılamamış tam tersine mağlûbiyet millete galibiyet ise komutanlara verilmeye çalışılmıştır. Ordumuzun şerefini kurtarmaya çalışan benim gibi insanlara hakaret edenlere hesap sorulmaz. Buna ne denir ki? Allah yöneticilerimize ve hukukçularımızaakıl, fikir ve izan nasip etsin…
3. Gazze Savaşından sonra 9 Aralık 1917’de Kudüs düşmüştü. General Allenby komutasındaki İngilizler şehre girdiler. Bu tarihte Kudüs, farklı dinlere mensup milletler tarafından 34. defa el değiştirmiş oluyordu.
Bu tarihten itibaren Şeria’da Temmuz 1918’e kadar savaşlar devam etti ve İngilizler Lut Gölü ile Akdeniz kıyısındaki Yafa arasındaki sınır boyunca durduruldular. 19 Eylül 1918 tarihine kadar İngilizler yığınak yaptılar. Osmanlı Ordusunda ise komuta kademesi değişmişti. Yıldırım Ordular Komutanlığına Mareşal Liman Von Sanders atandı. Emrindeki 8. Ordu Komutanı General Cevat (Çobanlı) idi.
4. Ordunun komutanlığını ise General Cemal (Mersinli) yapıyordu. 7. Ordu Komutanını ise söylememem gerekiyor zira 5816 sayılı yasa buna izin vermemektedir. Bu kişi hasta olan General Fevzi’nin yerine 7 Ağustos 1918’de tekrar 7. Ordu’ya Komutan yapılmıştı.
7. Ordu Komutanı savaşmaktan çekiniyordu. Askerlerin “Arap çöllerinde ne işi var” diyerek Toros dağlarının kuzeyine çekilmeyi düşünüyordu. Emrinde Albay İsmet’in komuta ettiği 3. Kolordu (1. ve 11. Tümenler), General Ali Fuat (Cebesoy)’un 20. Kolordusu (26. ve 53. Tümenler) bulunmaktaydı.
İngiliz Generali Allenby’nin savaş raporuna göre 19 Eylül 1918’de başlayan İngiliz saldırısı çok hızlı gelişmiş 25 Eylül’de Şam’a girilmişti. General Liman Von Sanders ve Ordu Komutanları çok acele ile cepheyi terk etmişler başsız kalan üç ordu, sadece 57 bini esir olmak üzere ağır kayıplar vermişti. Komutanlar Adana’ya gelmişler bozgunun faturasını birbiri üzerine atıyorlardı. Karşılarındaki Allenby’nin komutasında toplam 67 bin asker mevcuduna karşı böyle büyük bir bozgun yaşanmıştı.
İngilizler saldırıya geçmeden önce bir Müslüman Hintli Çavuş, Türk kıt’alarına sığınmış, İngiliz hazırlıklarını haber vermişti. Fakat gerekli tedbirler alınmamış, sığınan askerin aldatmak için gönderildiğini zannetmişlerdi.