Soğuk savaşın buz gibi sularında kaybolmuş bir sır, nihayet gün yüzüne çıktı. NASA'nın Grönland'daki buzullar altında yaptığı son keşif, tarihin karanlık dehlizlerinde gizlenen bir askerî üssün kalıntılarına ışık tuttu. Grönland’ın derinliklerinde yıllardır sessizce bekleyen Camp Century, aslında ‘soğuk savaş’ın en gizli projelerinden birinin somut bir iziydi. Hem bilim dünyasını hem de tarihçileri şaşkına çeviren bu keşif, sadece geçmişin izlerini değil, günümüzün en büyük tehdidi olan iklim değişikliğinin de ciddi yansımalarını gözler önüne seriyor.
1960’ların başında ABD, Sovyetler Birliği’ne karşı devasa bir stratejik hamle peşindeydi. Hedef, Grönland’ın buzlarının altına gizlenmiş, nükleer füzeleri fırlatabilecek mobil bir üs kurmaktı. Camp Century, işte bu “Buzkurdu Projesi”nin bir parçasıydı. Ancak Sovyetler’e karşı bu büyük tehdit, hem ekonomik hem de çevresel zorluklarla boğuşan Amerika için kısa ömürlü oldu. 1967 yılında terk edilen üs, yıllar içinde unutuldu; ta ki NASA'nın radarları Grönland’ın derinliklerine inene kadar.
İşte tam bu noktada NASA devreye girdi. Nisan 2024’te, gelişmiş radar sistemleriyle donatılmış keşif uçuşları, Grönland’ın buz tabakasının derinliklerinde gizlenmiş olan Camp Century’nin kalıntılarını keşfetti. Görülen o görüntüler, soğuk savaşın karanlık zamanlarından bugüne bir kapı araladı. NASA mühendislerinden Chad Greene’nin açıklamalarına göre; “Gizli şehirdeki yapılar, ilk kez bu kadar net bir şekilde görülebildi.”
Buzun altındaki bu gizli şehir, bir zamanlar soğuk bir savaşın tam ortasında, nükleer füze fırlatmaya hazır hâle getirilmişti. Ama şimdi eriyen buzlar, bu yapıları açığa çıkarırken çevreyi tehdit eden bir tehlikenin de sinyalini veriyor. Soğuk savaşın atıl bırakılan kalıntıları, eriyen buzun etkisiyle çevreye salınan zehirli atık ve yakıt kalıntılarıyla ciddi bir çevresel tehdit oluşturuyor. Üstelik bu sadece bir çevre felaketi değil, aynı zamanda iklim değişikliğinin ne kadar yıkıcı sonuçlar doğurabileceğinin de bir kanıtı.
Bu keşif, aynı zamanda bilim insanlarının dikkatini deniz seviyesindeki yükselme tahminlerine çekiyor. Buz tabakalarının hızla erimesi, deniz seviyelerinin yükselmesine yol açacak ve bu da kıyı bölgelerinde yaşayan milyonlarca insanı tehdit edecek. NASA'dan Alex Gardner’ın dediği gibi; “Buz tabakalarının nasıl tepki vereceğini bilmeden deniz seviyesindeki yükselmeleri tahmin etmek imkânsız.”
Peki, Buzkurdu Projesi neydi? Grönland’ın donmuş topraklarında yapılan bu gizli girişim, ABD’nin Sovyetler Birliği’ne karşı büyük bir askerî tehdit yaratma amacını taşıyordu. Ancak Danimarka'nın projeye onay vermemesiyle birlikte bu üsse, füzeler hiçbir zaman yerleştirilmedi. Sonuçta ‘soğuk savaş’ın mirası olan bu üs, bir yüzyılın sonunda buzlara gömüldü.