Sibirya'da son on yılda ortaya çıkan gizemli kraterlerin nedenleri bilim insanları tarafından aydınlatıldı. Araştırmalar, iklim değişikliği ile birleşen belirli jeolojik koşulların, kraterlerin oluşumunda rol oynadığını ortaya koyuyor.
2014 yılında Yamal Yarımadası'nda bir kraterin aniden belirmesiyle başlayan süreç, bölgedeki diğer büyük kraterlerin de keşfiyle devam etti. Bu kraterler, 50 metre derinliğe kadar ulaşan büyüklükte ve etraflarında yüksek metan seviyeleri tespit edildi. Metan, yer altındaki permafrostta hapsolmuş büyük miktarlarda bulunuyor ve iklim değişikliği nedeniyle bu gazın serbest kaldığı düşünülüyor.
KRATERLERİ TAM OLARAK AÇIKLAYAMIYOR
Ancak yeni bir çalışmaya göre, permafrost erimesi hipotezi, kraterlerin oluşumunu tam olarak açıklayamıyor. Araştırmacılar, yüzey ısınmasının yer altındaki hızlı basınç değişimlerine yol açtığını ve bunun sonunda metanın güçlü bir şekilde serbest bırakılmasına neden olduğunu belirtiyor. Yamal Yarımadası'ndaki kalın permafrost katmanları, bu süreçte bir osmotic bariyer görevi görüyordu; ancak iklim değişikliği, bu durumu değiştirdi.
PATLAYICI ETKİSİ YARATIYOR
Araştırma, permafrostun altındaki özel tuzlu su katmanlarının (kriyopegler) varlığının, ek erime suyunu tutmak için yeterli alan olmadığı için basıncın artmasına neden olduğunu ve bu durumun da yüzeye doğru çatlakların oluşmasına yol açtığını ortaya koydu. Basınç değişiklikleri, metan hidratlarının zarar görmesine ve metan gazının serbest kalmasına sebep oluyor, bu da patlayıcı bir etkisi yaratıyor.
Araştırmacılar, bu patlama sürecinin on yıllar alabileceğini ve 1980'lerden beri artan iklim ısınmasıyla örtüştüğünü belirtiyor. Bu olay, sık görülmese de serbest kalan metanın küresel ısınma üzerinde büyük bir etkiye sahip olabileceği vurgulanıyor.