Bakanlık tarafından hazırlanan "Türkiye'nin İsrail ile Ticareti Durdurma Süreci Hakkında Bilgi Notu"nda, sürecin başından bu yana atılan adımlara ilişkin bilgi verildi.
İsrail'in Filistin'e yönelik saldırıları dolayısıyla alınan kararlara dikkati çekilen notta, merak edilen 15 soruya dair yanıtlar yer aldı:
1. İsrail ile ticaret devam ediyor mu?
İsrail ile ticaret, 7 Ekim 2023-2 Mayıs 2024 arasında %32 oranında azaldı. Bu dönemde Türkiye'nin İsrail’e ihracatı %30, ithalatı ise %43,4 oranında düştü. Savunma ürünleri ve askeri amaçlı ürün ticareti yasaklandı.
2. İsrail ile serbest ticaret anlaşması geçerli mi?
İsrail ile ticaretin durmasıyla, Serbest Ticaret Anlaşması da fiilen geçerliliğini yitirdi.
3. Türkiye’den çıkan gemiler İsrail limanlarına yanaşıyor mu?
Filistin’e giden malların büyük çoğunluğu, İsrail kontrolündeki Hayfa ve Aşdod limanları aracılığıyla ulaştırılmak zorunda. Ancak Filistin’e yönelik ticaret, sadece Filistin hükümetinin onayıyla yapılabiliyor.
4. Türkiye, gemilerin rotalarını değiştirip İsrail’e gitmesini engelliyor mu?
Türkiye, deniz alanında bu tür olası suiistimalleri takip etmekte ve müdahalede bulunmaktadır.
5. Komşu ülkelere ihracat artışı neden yaşanıyor?
Komşu ülkelere yapılan ihracattaki artış, İsrail’e yapılan ticaretin durmasıyla ilişkilendirilmiyor, benzer artış diğer ülkelerde de gözlemleniyor.
6. Filistin’e kozmetik ya da çelik gibi ürünler gönderiliyor mu?
Filistin’in inşaat malzemelerine ve temizlik ürünlerine ihtiyacı bulunuyor. Ticaret, yalnızca Filistin Milli Ekonomi Bakanlığı’nın izniyle yapılabiliyor.
7. İsrail’e yük taşıyan gemilerin Türkiye limanlarına yanaşması engelleniyor mu?
Evet, İsrail limanlarından veya menşeli ürünlerin Türkiye limanlarına indirilmesine izin verilmiyor.
8. Türkiye ile İsrail arasındaki ticaret hâlâ devam ediyor mu?
TÜİK verilerine göre, Mayıs 2024 itibariyle İsrail ile herhangi bir ticaret kaydı bulunmamaktadır.
9. İsrail, ticaretin devam ettiğini iddia ediyor mu?
İsrail, ticaretin devam ettiğini öne sürse de, Türkiye’nin Filistin ile ticaretinin sürdüğünü vurguluyor.
10. İsrail, ticaretin durdurulmasına tepki gösterdi mi?
İsrail, Türkiye’nin ticaret yasağını uluslararası platformlarda eleştirirken, kararın OECD’ye şikayet edildiği belirtildi.
11. Türkiye, İsrail’e petrol gönderiyor mu?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İsrail’e petrol sevkiyatı iddialarını kesin olarak yalanladı.
12. Filistin’in ithalatı savaş altında normal mi?
Filistin, savaş koşullarına rağmen dış ticaretini sürdürüyor. İthalat artışları, ticaretin durdurulması sonrası baz etkisiyle yüksek görünüyor.
13. Türkiye, İsrail’e jet yakıtı gönderdi mi?
Türkiye, İsrail’e herhangi bir jet yakıtı sevkiyatı yapmamıştır. Dolaşıma sokulan iddiaların aksine, yakıt İsrail yolcu uçaklarına verilmiş dönüş yakıtıdır.
14. Türkiye, İsrail’e barut ve patlayıcı madde gönderdi mi?
Türkiye, İsrail’e savunma amaçlı ürün veya hizmet satışı yapmamaktadır.
15. İsrail, Filistin’e mal sevkiyatını engelliyor mu?
İsrail, Gazze'ye mal sevkiyatını engellese de, Batı Şeria'ya mal tedariki uluslararası anlaşmalar kapsamında mümkündür.
Ticaret Bakanlığı, İsrail ile tüm ticaretin durdurulduğunu ve sadece Filistin ile yapılan ticaretin Türkiye’nin izniyle sürdüğünü bildirdi.
