Çocuk nafakası, boşanma veya ayrılık durumunda, çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılamak için mahkeme kararıyla belirlenen bir ödeme şeklidir. Türk Medeni Kanunu'na göre, nafaka miktarı çocuğun ihtiyaçları ve nafaka yükümlüsünün (ödeme yapacak kişinin) mali durumu dikkate alınarak belirlenir. Bu nedenle çocuk nafakası sabit bir miktar değil, her durumun özel koşullarına bağlı olarak değişir.
Çocuk Nafakası Belirlenirken Dikkate Alınan Kriterler
1. Çocuğun İhtiyaçları
- Çocuğun yaşına, sağlık durumuna, eğitim masraflarına ve genel bakım giderlerine göre nafaka miktarı belirlenir.
- Örnek masraflar:
- Gıda, giyim, barınma,
- Eğitim (okul, dershane, kurs),
- Sağlık giderleri,
- Sosyal ve kültürel ihtiyaçlar.
2. Nafaka Yükümlüsünün Gelir Durumu
- Mahkeme, nafaka ödeyecek kişinin maaşı, mal varlığı, kira gelirleri gibi kaynaklarını değerlendirir.
- Nafaka yükümlüsünün gelir durumuna göre adil bir ödeme miktarı belirlenir.
3. Çocuğun Mevcut Yaşam Standartları
- Çocuk, boşanmadan önceki yaşam standardını mümkün olduğunca sürdürebilmelidir.
- Örneğin, özel okulda eğitim alıyorsa, nafaka miktarı bu standardı karşılamayı hedefler.
4. Nafaka Alacaklısının (Velinin) Gelir Durumu
- Çocuğun velayetini elinde bulunduran ebeveynin mali durumu da dikkate alınır. Ancak, nafaka yükümlüsünün temel sorumluluğu önceliklidir.
5. Enflasyon ve Ekonomik Koşullar
- Nafaka miktarı, enflasyon ve ülkenin ekonomik koşullarına göre belirlenir ve genellikle yıllık artış oranı eklenir.
Çocuk Nafakası İçin Örnek Hesaplama
Örnek 1: Asgari Ücretli Nafaka Yükümlüsü
- Gelir Durumu: Asgari ücret (2024 itibarıyla net yaklaşık 12.000 TL).
- Çocuğun Yaşı ve İhtiyaçları: 7 yaşında, devlet okulunda okuyor.
- Muhtemel Nafaka Miktarı: 2.000 - 3.000 TL (gelirin yaklaşık %20-25'i).
Örnek 2: Yüksek Gelirli Nafaka Yükümlüsü
- Gelir Durumu: Aylık net 50.000 TL.
- Çocuğun Yaşı ve İhtiyaçları: 12 yaşında, özel okulda okuyor.
- Muhtemel Nafaka Miktarı: 10.000 - 15.000 TL (gelirin %20-30'u).
Örnek 3: Düşük Gelirli Nafaka Yükümlüsü
- Gelir Durumu: Net 8.000 TL.
- Çocuğun Yaşı ve İhtiyaçları: 5 yaşında, temel masrafları karşılanıyor.
- Muhtemel Nafaka Miktarı: 1.000 - 1.500 TL (gelirin %15-20'si).
Çocuk Nafakasının Belirlenmesi İçin Mahkemeye Başvuru Süreci
-
Dava Açma:
- Çocuğun velayetini alan ebeveyn, nafaka talebiyle aile mahkemesine başvurur.
-
Delillerin Sunulması:
- Çocuğun masraflarını belgeleyen faturalar (eğitim, sağlık, barınma),
- Nafaka yükümlüsünün gelir durumu belgeleri (maaş bordrosu, tapu kayıtları).
-
Mahkeme Kararı:
- Mahkeme, çocuğun ihtiyaçlarını ve nafaka yükümlüsünün mali durumunu değerlendirerek adil bir nafaka miktarına karar verir.
-
Yıllık Artış:
- Mahkeme, nafaka miktarına genellikle enflasyon oranına bağlı yıllık bir artış ekler.
Çocuk Nafakası Artışı Talebi
Nafaka miktarı zamanla yetersiz hale gelebilir. Bu durumda nafaka artırımı için mahkemeye başvurulabilir. Örneğin:
- Çocuğun eğitim veya sağlık masraflarının artması,
- Enflasyon nedeniyle mevcut nafakanın yetersiz kalması.
Artış Talebi Süreci
- Aile mahkemesine nafaka artırımı davası açılır.
- Çocuğun artan masraflarını belgeleyen kanıtlar sunulur.
Çocuk Nafakası Ödenmezse Ne Olur?
Nafakanın ödenmemesi durumunda nafaka alacaklısı (çocuğun velisini temsil eden ebeveyn):
- İcra Müdürlüğüne Başvuru: Nafaka borcunun icra yoluyla tahsili talep edilebilir.
- Hapis Cezası: Nafaka borcunu ödemeyen yükümlü, 3 aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırılabilir.
Çocuk Nafakasında Sıkça Sorulan Sorular
1. Çocuk Nafakası Ne Zamana Kadar Ödenir?
- Çocuk nafakası, çocuk reşit (18 yaş) olana kadar ödenir.
- Ancak çocuk üniversite eğitimi alıyorsa ve ihtiyaçları devam ediyorsa, nafaka ödemesi uzatılabilir.
2. Nafaka Miktarı Sabit Mi?
- Hayır. Çocuğun ihtiyaçları veya nafaka yükümlüsünün gelir durumu değişirse, nafaka miktarı artırılabilir veya azaltılabilir.
3. Nafaka Ödemeyen Ebeveyne Karşı Ne Yapılabilir?
- İcra takibi başlatılabilir ve ödenmeyen nafaka tahsil edilebilir.
- Ödememe durumunda hapis cezası uygulanabilir.
Kaynak: aslinda.com
