Selda Çetin - Muhabir
Kansızlık, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin veya hemoglobin miktarının normal seviyelerin altına düşmesiyle oluşan bir durumdur. Hemoglobin, oksijeni akciğerlerden vücudun farklı bölgelerine taşıyan bir protein olduğundan, kansızlık, dokulara yeterli oksijen gitmemesine yol açar. Kansızlık, farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. İşte kansızlığa sebep olan başlıca faktörler...
KANSIZLIĞA SEBEP OLAN ETKENLER
1. Demir Eksikliği
Demir, kırmızı kan hücrelerinin üretiminde kritik bir rol oynar. Demir eksikliği, vücutta yeterli miktarda hemoglobin üretilemamasına yol açar. Bu da en yaygın kansızlık türlerinden birini oluşturur. Demir eksikliğine neden olan başlıca etmenler şunlardır:
- Yetersiz demir alımı (düşük demirli besinler tüketmek)
- Hamilelik veya emzirme dönemi (artan demir ihtiyacı)
- Kanama (adet kanamaları, mide-bağırsak kanamaları, cerrahi müdahaleler)
- Demirin emilim bozuklukları (örneğin, çölyak hastalığı)
2. Vitamin Eksiklikleri
Vücutta yeterli miktarda B12 vitamini ve folik asit bulunması, sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin üretimi için önemlidir. Bu vitaminlerin eksikliği, makrositik anemiye yol açabilir.
- B12 Eksikliği: Et, süt ve yumurta gibi hayvansal ürünlerde bulunan B12 vitamini eksikliği, anemiye yol açabilir. Ayrıca, B12 vitamini emilimini engelleyen mide-bağırsak hastalıkları da bu duruma neden olabilir.
- Folik Asit Eksikliği: Özellikle hamilelik dönemi, alkol kullanımı veya yetersiz beslenme folik asit eksikliğine yol açabilir.
3. Kronik Hastalıklar
Kronik hastalıklar, vücudun kan hücrelerini üretme kapasitesini etkileyebilir. Özellikle şeker hastalığı, kanser, böbrek hastalıkları veya romatoid artrit gibi hastalıklar, anemiye sebep olabilir. Bu hastalıklar, inflamasyon yoluyla vücutta kan üretimi üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir.
4. Kanamalar
Ağır adet kanamaları, mide-bağırsak kanamaları veya travmalar gibi durumlar, vücutta kan kaybına yol açabilir ve kansızlık gelişebilir. Özellikle mide ülseri, bağırsak hastalıkları ve aşırı kanamalar, demir eksikliğine bağlı anemiye neden olabilir.
5. Genetik Faktörler
Bazı genetik hastalıklar, kan hücrelerinin normal işleyişini bozar ve anemiye neden olabilir. Örneğin, orak hücre anemisi ve talasemi gibi kalıtsal hastalıklar, kırmızı kan hücrelerinin sağlıklı şekilde üretilememesine yol açar.
6. Kemik İliği Problemleri
Kemik iliği, kan hücrelerinin üretildiği organdır. Kemik iliği hastalıkları, kan üretiminde aksamalara neden olabilir. Örneğin, aplastik anemi, lösemi veya miyelofibroz gibi durumlar, kemik iliğinin kan hücrelerini üretme kapasitesini azaltır.
7. Ağır Fiziksel Aktivite ve Yetersiz Beslenme
Yoğun fiziksel aktiviteler yapan kişiler, vücutlarının ihtiyaç duyduğu besin maddelerini yeterince almazsa kansızlık riski ile karşı karşıya kalabilir. Yetersiz beslenme, demir ve vitamin eksikliklerine yol açarak anemiye neden olabilir.
KANSIZLIK BELİRTİLERİ
Kansızlık, genellikle halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, nefes darlığı, soluk cilt, çarpıntı gibi belirtilerle kendini gösterir. Eğer bu belirtileri yaşıyorsanız, kansızlık ihtimali göz önünde bulundurulmalı ve bir doktora danışılmalıdır.
KANSIZLIK TEDAVİSİ
Kansızlık tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir. Demir eksikliği tedavisi genellikle demir takviyesi ile yapılırken, vitamin eksiklikleri için B12 ve folik asit takviyeleri kullanılabilir. Kronik hastalıklara bağlı anemi tedavisinde ise asıl hastalığın tedavi edilmesi gerekir.
Eğer halsizlik veya diğer kansızlık belirtileri yaşıyorsanız, erken tanı ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.
