Ticaret Bakanlığı verilerinden yaptığı derlemeye göre, Kovid-19 salgınının dünya ekonomisinde yarattığı olumsuz etkinin azalmasına paralel olarak Türk firmalarının yurt dışında üstlendiği projelerin bedeli 2021'de 31,1 milyar dolara ulaşmıştı.
Bu rakam, 2012 ve 2013'ten sonra yıllık bazda en çok üstlenilen proje değeri olurken, 2021'de üstlenilen proje sayısı ise 454 olarak kayıtlara geçti.
Yurt dışı müteahhitlik sektörünün 2022'de üstlendiği projelerin bedeli 19,9 milyar dolar, proje sayısı ise 506 oldu.
Sektör, geçen yılı da küresel ekonomik sorunlar ve Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkisinde geçirdi. Bu dönemde sektörün üstlendiği proje sayısı 431, proje bedeli 28 milyar dolar olarak hesaplandı.
Türk müteahhitlik sektörü bu yılın ilk çeyreğinde ise yurt dışında 40 proje üstlenirken bunların bedeli 4,3 milyar dolar olarak belirlendi.
Sektörün üstlendiği işlerde ortalama proje bedelindeki seyir de dikkati çekti. Sektör, son olarak 2015'te 83,8 milyon dolarlık ortalama proje bedeline ulaşırken, 2021'de bu rakam 68,5 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.
Ortalama proje değeri, 2022'de 39,2 milyon dolar, geçen yıl ise 65 milyon dolar olarak hesaplandı. Bu yılın ocak-mart döneminde ise yaklaşık 107 milyon dolar civarında olan ortalama proje bedeli, 2015'teki seviyenin üzerine çıktı.
Rusya ilk sırada yer alıyor
Yurt dışı müteahhitlik sektörü 1972'den mart ayı sonuna kadar 136 ülkede 507,2 milyar dolar değerinde 12 bin 164 proje üstlendi.
Bu dönemde üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında Rusya, yüzde 20,1'lik payla ilk sırada yer aldı. Söz konusu ülkede bugüne kadar 102,1 milyar dolarlık proje yürütüldü.
Rusya'yı yüzde 10,5'lik payla Türkmenistan takip ederken, üstlenilen projelerin tutarı 53,4 milyar dolar oldu. Irak, yüzde 6,8'lik pay ve üstlenilen 34,6 milyar dolarlık projeyle üçüncü sırada yer aldı. Bu ülkeleri, 30,8 milyar dolarlık projeyle Libya ve 28,9 milyar dolarlık projeyle Kazakistan izledi.
Sektörün üstlendiği projelerde Suudi Arabistan, yüzde 5,5'lik pay ve 27,8 milyar dolarlık bedelle öne çıktı. Cezayir'de bu dönemde 21 milyar dolarlık, Katar'da 20,2 milyar dolarlık, Azerbaycan'da 19,3 milyar dolarlık, BAE'de 12,8 milyar dolarlık proje üstlenildi.
Türk müteahhitlerin yurt dışında bugüne kadar üstlendikleri projelerde yüzde 13,8 oranlarıyla konut ile kara yolları, tünel ve köprü sektörleri ilk sırayı paylaştı.
Bu sektörleri, yüzde 8,7 ile enerji, yüzde 7 ile ticaret merkezi ve yüzde 6,6 ile havalimanı yatırımları takip etti.
Uluslararası rekabet
Öte yandan, ENR Dergisinin geçen bir yılda üstlenilen uluslararası projelerin toplam bedeli üzerinden her yıl belirlediği dünyanın en büyük 250 müteahhitlik firmasını gösteren listede Türkiye, 2003 yılında sadece 8 müteahhitlik firmasıyla yer alırken 2023'te 40 firmayla sıralamaya girdi. Derginin 2023 sayısında yer alan bu firmalardan 6'sı söz konusu listede ilk 100 firma arasında kendine yer buldu, 2 Türk firması ise ilk 50'ye girdi. Türkiye, firma sayısı itibarıyla Çin'den sonra listede ikinci sırada bulunuyor.