Antibiyotik direnci (AMR) ile ilgili yapılan küresel bir analiz, eğer önlem alınmazsa 2050 yılına kadar 39 milyondan fazla insanın enfeksiyonlar nedeniyle hayatını kaybedebileceğini öngörüyor. 1990-2021 yılları arasındaki verileri inceleyen araştırma, dünya çapında 200'den fazla ülkeden gelen verilerle oluşturuldu. Çalışmanın yazarlarından Tomislav Mestrovic ve Lucien Swetschinski, “AMR sadece geleceğin sorunu değil, şimdiden bir küresel kriz haline gelmiş durumda,” diyerek konunun aciliyetine dikkat çekti.
Bilim insanlarının yıllardır “antibiyotik kıyameti” olarak nitelendirdikleri bu durum, tıbbi müdahalelerde büyük bir geri adım atılmasına neden olabilir. Basit bir kesik veya sıyrık bile ölümcül enfeksiyonlara yol açabilirken, cerrahi müdahaleler ve kemoterapi gibi tedavilerde riskler çok daha artacak.
YÜZDE 75'LİK ARTIŞ BEKLENİYOR
1990'dan bu yana her yıl bir milyondan fazla insan antibiyotik direncine sahip enfeksiyonlar nedeniyle hayatını kaybederken, bu sayının 2050'de 1.91 milyona çıkabileceği tahmin ediliyor. Araştırmacılar, bu dönemde AMR'nin yılda 8.22 milyon ölüme neden olabileceğini öngörüyor, bu da yaklaşık yüzde 75'lik bir artış anlamına geliyor.
Dirençli bakteriler, doktorlar için giderek daha büyük bir zorluk haline geliyor. Özellikle Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) en fazla endişe duyduğu bakterilerden biri olan Salmonella typhi dışında, diğer tüm bakterilerin ölüm oranları çalışma süresince arttı. Bunun yanında, sepsisle bağlantılı ölümlerde de AMR'nin artan rolü dikkat çekiyor.
DİRENÇ ARTIŞI TEHLİKELİ BOYUTTA
Çalışmada, en çarpıcı bulgulardan biri, Gram-negatif bakterilerde karbapenem direncinin belirgin bir şekilde artması oldu. Karbapenemler, doktorların son çare olarak başvurduğu antibiyotiklerden biri olup, bu ilaçlara karşı direncin artması ciddi bir tehdit oluşturuyor. Özellikle Acinetobacter baumannii ve Klebsiella pneumoniae gibi bakterilerin direncindeki artış endişe verici bir boyuta ulaşmış durumda.
ÖLÜMLER İKİ KATINA ÇIKABİLİR
AMR'den kaynaklanan ölümler tüm yaş gruplarını eşit şekilde etkilemiyor. Çalışmaya göre, 5 yaş altı çocuklar arasında AMR'ye bağlı ölümler yüzde 50 azalmış durumda. Ancak 70 yaş ve üzeri bireylerde bu ölümler artış gösteriyor ve 2050 yılına kadar bu yaş grubundaki ölümler iki katına çıkabilir.
Küresel olarak da AMR bazı bölgeleri daha fazla etkiliyor. Batı Sahra Altı Afrika, tropikal Latin Amerika, Güney Asya ve Kuzey Amerika gibi bölgelerde AMR'ye bağlı ölümler önemli ölçüde artış gösterdi.
"KONTROL ALTINA ALABİLİRİZ"
Araştırmacılar, karamsar tabloya rağmen umut dolu bir mesaj veriyor: “2050 yılı için öngörülen milyonlarca ölüm engellenebilir. Küresel çapta araştırmalara, ilaç geliştirmeye ve enfeksiyon önleme stratejilerine daha fazla odaklanarak bu tehlikeli durumu kontrol altına alabiliriz.”