Dünya, her yıl yaklaşık 5 milyon insanın ölümüne yol açan bir antibiyotik direnci krizinin ortasında. Ancak endişelenmemiz gereken tek mutasyona uğrayan patojenler bakteriler değil. Mantar enfeksiyonları da ilaçlara karşı direnç geliştirmeye başladı ve bu durum "sessiz bir pandemi" olarak adlandırılıyor. Araştırmacılara göre, bu durum acilen ele alınması gereken bir sorun.
DİRENÇ KAZANMAYA BAŞLADILAR
Manchester Üniversitesi'nden moleküler biyolog Norman van Rhijn, "Mantar patojenlerinin ve antifungal direncin tehdidi, küresel bir sorun olmasına rağmen, tartışmalardan çıkarılıyor," diyor. Eylül ayında Birleşmiş Milletler (BM), New York'ta antibiyotik direnci ile ilgili bir toplantı düzenleyecek. Bu toplantıda bakteriler, mantarlar, virüsler ve parazitler gibi dirençli mikroorganizmalar ele alınacak.
Toplantı öncesinde Van Rhijn ve uluslararası bir bilim insanı ekibi, hükümetleri, araştırma camiasını ve ilaç sektörünü yalnızca bakterilere odaklanmamaya çağırıyor. "Fungal enfeksiyonlar, antimikrobiyal direnci ele alma girişimlerinin çoğunda göz ardı ediliyor," diyorlar. Eğer gerekli önlemler alınmazsa, halihazırda yılda 6.5 milyon kişiyi enfekte eden ve 3.8 milyon kişinin ölümüne yol açan bazı tehlikeli mantar enfeksiyonları daha da ölümcül hale gelebilir.
YAŞLILAR VE BAĞIŞIKLIĞI DÜŞÜK OLANLAR RİSK GRUBUNDA
2022'de Dünya Sağlık Örgütü, "Fungal Öncelikli Patojen Listesi"ni yayımladı. Bu liste, insan sağlığı için en tehlikeli mantarları sistematik olarak önceliklendiren ilk küresel çaba olarak öne çıktı. En tehlikeli patojenler arasında Aspergillus fumigatus (küf mantarı, solunum sistemini enfekte eder), Candida (mantar enfeksiyonuna yol açar), Nakaseomyces glabratus (ürogenital sistem veya kan dolaşımını enfekte eder) ve Trichophyton indotineae (cilt, saç ve tırnakları enfekte eder) yer alıyor.
Yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar en büyük risk grubunu oluşturuyor. Mantarlar, yapısal olarak bakteriler veya virüslerden daha karmaşık organizmalar. Bu durum, bilim insanlarının mantar hücrelerini öldürürken insan vücudundaki diğer hücrelere zarar vermeyen ilaçlar geliştirmesini zorlaştırıyor. Van Rhijn ve ekibi, mantar enfeksiyonlarına karşı kullanılabilir yalnızca dört sistemik antifungal sınıfı olduğunu ve mevcut antifungal ilaçlara karşı direncin artık kural haline geldiğini belirtiyor.
İLAÇ GELİŞTİRİLDİ
Son yıllarda umut verici yeni antifungal ilaçlar geliştirildi ancak tarım sektörünün bu yarışı hızlandırdığı düşünülüyor. Tarım ilaçları, benzer etki mekanizmasına sahip antifungal ilaçlarla çapraz direnç geliştirerek, kritik mantar patojenlerine karşı tedavi seçeneklerini sınırlıyor. Bu nedenle, araştırmacılar, belirli antifungal ilaçların sadece belirli amaçlar için kullanılmasını öneriyor ve gıda güvenliği ile sağlık arasında bir denge kurulması gerektiğini vurguluyorlar.
Araştırmacılar, BM'nin bu toplantısının, antimikrobiyal dirence karşı kapsamlı ve çeşitli bir yaklaşım için bir başlangıç noktası olması gerektiğini savunuyor. "Hiçbir mikrop geride kalmamalı."