Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde başlayan maymun çiçeği salgınının Uluslararası Öneme Sahip Halk Sağlığı Acil Durumu (PHEIC) ilan edildiğini duyurdu. Bu açıklama, birçok insana Covid-19'un ilk günlerini hatırlatsa da, önemli farklılıklar var. Araştırmalar bu iki hastalığın birbirine benzemediğini ifade ediyor.
TAMAMEN FARKLI AİLELERE AİT
Öncelikle, Mpox ve Covid-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsleri tamamen farklı ailelere ait. SARS-CoV-2, koronavirüs ailesine mensup ve tek sarmallı RNA genomuna sahip. Bu virüs, bilinen dört ana proteinle yapısını korur ve özellikle spike proteini, virüsün hücrelere girmesinde kritik rol oynar. Bu protein aynı zamanda Covid-19 aşılarının da hedef aldığı bir yapıdır.
Maymun çiçeği virüsü ise, poxvirus ailesine ait bir virüstür ve çift sarmallı DNA genomu vardır. Bu virüs, insan vücudunda daha karmaşık bir yapıya sahip olup, farklı hücre türlerine giriş yapabilir. Poxvirus'lar arasında en bilinen örnek olan çiçek hastalığı, milyonlarca insanın ölümüne sebep olmuş, ancak aşılar sayesinde tamamen ortadan kaldırılmıştır. Neyse ki, maymun çiçeği virüsü bugüne kadar bu düzeyde bir ölüm oranına sahip olmamıştır.
FARKLI ŞEKİLDE BULAŞIYORLAR
Covid-19 ve Mpox virüsleri, farklı yollarla bulaşır. Covid-19'un ilk günlerinde, virüsün yüzeylerden bulaşabileceği düşünüldü ve bu nedenle hijyen önlemlerine büyük önem verildi. Zamanla, virüsün havada uzun süre kalabileceği ve daha uzak mesafelere yayılabileceği anlaşıldı. Bu da havalandırma ve hava filtrelemesinin önemini artırdı.
Mpox ise, esas olarak enfekte bir kişiyle yakın temas, cinsel temas veya kontamine yüzeylerle bulaşır. Maymun çiçeği virüsü kapan biri, üzerindeki yaralar tamamen iyileşene kadar bulaştırıcı olabilir. Neyse ki, her iki virüs de dış zarları nedeniyle çoğu el dezenfektanına karşı hassastır.
GRİP BENZERİ BELİRTİLER
Covid-19 ve maymun çiçeği virüsü, vücutta farklı şekillerde etki eder. Covid-19, birçok organ sistemini etkileyebilir ve geniş bir belirti yelpazesi yaratabilir. Uzun Covid gibi uzun vadeli etkiler de hala araştırılmaktadır.
Mpox ise, vücuda ağız, burun veya deri yoluyla girer. Virüs, lenf düğümlerine ulaşıp diğer organlara yayılmadan önce, genellikle ateş, baş ağrısı ve kas ağrısı gibi belirtilerle başlar. Daha sonra, ciltte ve ağız içinde döküntüler oluşur. Bu döküntüler, dört haftaya kadar sürebilir ve kaşıntılı ya da ağrılı olabilir.
Her iki hastalıkta da, daha ağır vakalar için antiviral ilaçlar ve hastaneye yatış gerekebilir. Ancak çoğu insan için, belirtileri hafifletmeye yönelik tedaviler yeterlidir.