Kemik sağlığı, yaşam kalitesini doğrudan etkileyen ve özellikle ilerleyen yaşlarda daha fazla dikkat edilmesi gereken bir konu. Osteoporoz, yani kemiklerin yoğunluğunu kaybederek kırılgan hale gelmesi, modern yaşamın kaçınılmaz sorunlarından biri haline geldi. Uzayan yaşam süreleri, hareketsiz yaşam tarzları, yanlış beslenme alışkanlıkları gibi faktörler, osteoporozun her iki cinsiyette de artmasına yol açıyor. Ancak bu hastalık, özellikle hormon değişikliklerine bağlı olarak ileri yaşlardaki kadınlarda daha yaygın ve şiddetli seyrediyor.
Osteoporozun temel özelliği, kemik dokusunun yoğunluğunu kaybetmesi ve daha kırılgan hale gelmesidir. Bu da kemiklerin, özellikle omurga, kalça ve diz gibi kritik bölgelerde üzerlerine binen yükleri daha az tolere edebilmesine neden olur. İleri aşamalarda, sıradan bir düşme ya da hafif bir darbe bile kemik kırıklarıyla sonuçlanabilir. Bu kırıklar genellikle sırt, bel ve kalça bölgesinde yoğun ağrılara neden olur. Yürüme mesafesinde azalma, kas zayıflığı, postür bozuklukları ve sürekli ağrı osteoporozun yaygın belirtileri arasında yer alır.
Osteoporozun ortaya çıkma riski yaşla birlikte artar, ancak yalnızca yaşlanmaya bağlı değildir. Uzun süreli steroid kullanımı, diyaliz tedavisi görmüş olmak, organ nakli geçmişi veya bağışıklık sistemi baskılanmış bireylerde daha erken yaşlarda da osteoporoz görülebilir. Ayrıca, hareketsizlik, yetersiz beslenme, sigara ve aşırı alkol tüketimi de kemik sağlığını olumsuz etkileyen önemli faktörlerdir. Kadınlarda menopoz döneminde östrojen seviyelerinin düşmesiyle birlikte kemik kaybı hızlanır, bu nedenle kadınlar osteoporoz açısından daha yüksek risk altındadır.
Egzersiz, kemik sağlığını korumanın bir diğer önemli yoludur. Ağırlık taşıma egzersizleri, yürüyüş, koşu, yoga ve dans gibi aktiviteler, kemiklerin güçlenmesine ve kemik yoğunluğunun korunmasına yardımcı olur. Aynı zamanda bu tür egzersizler, kasları güçlendirerek kemiklere binen yükü azaltır ve dengeyi artırarak düşme riskini düşürür.
Özellikle 65 yaş üstü kadınların her yıl düzenli olarak kemik dansitometrisi yaptırması öneriliyor. Bu tarama, kemik yoğunluğunu ölçerek osteoporozun erken evrede tespit edilmesine yardımcı olur. Eğer kişi diyabet hastasıysa, uzun süreli steroid kullanıyorsa ya da bağışıklık sistemi zayıfsa, daha erken yaşlarda da kemik ölçümü yaptırmak gerekebilir. Erkeklerde osteoporoz riski kadınlara kıyasla daha düşük olduğundan, rutin taramalar genellikle sadece yüksek risk taşıyan kişilerde önerilmektedir.
Kemik sağlığını korumanın en etkili yollarından biri, sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemektir. Sigara içmek ve aşırı alkol tüketmek, kemik yoğunluğunu azaltan faktörler arasındadır. Sigara içen bireylerde kemik yıkımının daha hızlı olduğu görülmüştür. Aynı şekilde, alkol de kemik dokusuna zarar verir ve kırık riskini artırır. Bu nedenle bu alışkanlıklardan uzak durmak, osteoporoz riskini azaltabilir.
