Zararlı alışkanlıklar; Sürekli yapıldığı için artık alışkanlık haline gelen, insana maddî-mânevî zarar verme özelliği bulunan alışkanlıklardır. İnsanın ruh ve beden sağlığını bozan şeylerin başında zararlı alışkanlıklar gelir. Çocuk ve gencin sağlıklı, başarılı ve mutlu olabilmesi için beden ve ruh sağlığının her türlü zararlı şeylerden korunması çok dikkat isteyen, önemli bir konudur. Sigara, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklar çocuk ve gençlerde genelde bir özenti ile başlamakta ve zamanla da vucut bağışıklık sağladığı için devamlı kulanmak istemektedir. Uygun olan da bunların hiçbirine itibar etmemek ve hiç kullanmamaktır.
Günümüzde gençleri bekleyen en önemli sıkıntılardan birisi de alkol, uyuşturucu ve sigaradır. Bu zararlı maddelere başlama yaşı ilkokul seviyesine kadar düşmüştür. Alkol, insanın zihnini bulandıran, aklın sıhhatli düşünme ve muhakeme yeteneğini gideren, sağlıklı düşünmesine engel olan bir maddedir. Yani bir çeşit uyuşturucudur. Alkollü içkiler, içildiğinde insanı sarhoş eden her tür içkilerdir. Alkol; gerek keyiflenmek, gerekse sıkıntılardan kurtulmak, duyguları bastırmak amacıyla kulandıkları bağımlılık oluşturan bir maddedir. Yoğun bir şekilde alkol kullanımlarında bir süre sonra çeşitli bedensel rahatsızlıklar görülmektedir. Karaciğer ve pankreas hastalıklarına yakalanma, mide kanaması geçirme riski yüksektir. Kişi kendisine dikkat etse bile alkol kalp kaslarında bozulmalara, kalp hastalıklarına sebep olabilir. Alkol kullanımına bağlı felç başlangıcı yaşanabilir.
İnsan sağlığı çok önemlidir ve sağlığa zarar veren her şey tehlikelidir. Çocukları bu tehlikelerden koruyacak ise, önce aile, sonra okul ve çevredir. Önleyici tedbir olarak cezaî müeyyideler koymanın yanında bireylerin kendilerine, topluma ve Yaradanına karşı sorumluluk ve saygı duymasını sağlayarak ahlâkî bilince sahip olmasına önem verilmelidir. Bu da ancak ciddi bir eğitimle sağlanabilir. İçkinin ve tüm uyuşturucuların azı az, çoğu çok zarardır. Bu maddeler aynı zamanda öldürücüdür. Yani bu maddeler bir miktar fazla alınırsa zehir tesiri yaparak insanı öldürmektedir.
Dolayısıyla çocuklarımızı ve gençlerimizi gereken tedbirleri alarak sigara, alkol ve diğer zararlı alışkanlıkladan korumalıyız. Çocuğu ve genci zaralı alışkanlığa iten sebeplere baktığımızda şunları görürüz; bozuk aile, cehâlet, özenti tembellik, merak, moda, bencillik, bilgisizlik, kötü arkadaş, grup baskısı, aşağılık kompleksi, kötülere özenme, kötüleri taklit etme, birahane, diskotekler, dinî ve ahlâkî değerlerin zayıflaması ve sevgiden, ilgiden, şefkatten mahrum kalma gibi hususlar…
Çocuğu zararlı alışkanlıklardan kurtarmak için neler yapılmalı?
1) Çocukları zararlı alışkanlıklardan korumak ve onlara olumlu ve düzenli bir hayat yaşatmak isteyen ailelerin yapacakları en önemli şey, iç yaşantılarıyla çocuklarına örnek olmak ve onlara doğruları göstermektir. Ailesinde zararlı alışkanlıklara karşı olumlu ve önemli davranış örnekleri gören çocuk, kolay kolay zararlı alışkanlıklara yönelmez.
2) Zararlı alışkanlıklara karşı çocuklar sürekli olarak izlenmeli, hissettirilmeden gözetim ve denetim altında bulundurulmalıdır.
3) Zaman zaman aileler, çocuklarıyla birlikte bir araya gelip, sigara, alkol, uyuşturucu vesaire gibi zararlı alışkanlıklarla ilgili konuşmalı, zararlı alışkanlıkların fiziksel ve ruhsal açıdan kişiyi ne gibi olumsuz bir duruma sürüklediğini örnekleriyle anlatmalıdır.
4) Çocuklara ne az, ne çok; yeteri kadar para verilmelidir. Eğer ihtiyaçtan fazla para verilirse, lüzumsuz ve zararlı yerlere harcayabilirler, ihtiyaçtan az verilirse de para bulmak için bazı olumsuz alışkanlıklar edinebilirler. Buna dikkat edilmelidir.
5) Çocuklara zararlı alışkanlıkların nedenleri ve sonuçlarıyla ilgili olarak çeşitli kaynaklar temin edilmeli ve onların okumalarına imkân tanınmalıdır.
6) Sigara içen aileler, içtikleri sigaranın ne kadar olumsuz bir şey olduğunu çocuklarına anlatmalıdır. Ayrıca kesinlikle evde sigara içilmemelidir.
7) Çocuğun arkadaşlarına ve içinde bulunduğu çevreye dikkat edilmelidir. Çocuğu kötü alışkanlıklara iten arkadaşları varsa, bu izlenilmeli, gerekli tedbir de alınmalıdır. Eğer bunun üstesinden gelmek zorsa, öğretmeniyle ilişki kurulmalı, konu okul idaresine kadar götürülmelidir.
