Ankara ile Şam arasında yeni bir diplomatik angajman belirleniyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları sonrasında birçok Türk uzman, bilgisizliklerinden ABD’nin bu süreçten rahatsız olduğunu yazıp anlatıyor. Ama durum daha farklı.
Öncelikle, kendi pozisyonumu belirteyim. Ben, Ankara-Şam görüşmelerinin Rusya’nın oyalama ve Türkiye’yi kandırma stratejisinin bir parçası olduğunu düşünüyorum. Türkiye’nin bu süreçte kazanacağından çok kaybedecekleri olabilir. Sürecin başlatılmasından ziyade, sürecin nasıl yönetildiği kayıpların boyutunu belirleyecektir. Ama onu diğer yazımda ele alacağım.
Gelelim ABD’nin tutumuna
ABD’nin görüşmelerden rahatsız olduğunu söyleyenler, ABD’deki farklı kurumların farklı yaklaşımları olduğunu bilmiyorlar belli ki.
Amerikan Temsilciler Meclisi ve Amerikan Senatosu, Ankara-Şam görüşmelerinden rahatsız, doğru. Nitekim, ABD’deki Suriye diasporası Şam ile olan tüm diplomatik angajmanlar ve normalleşmelere karşı çok etkili bir lobi faaliyeti yürütüyor.
Amerikan Dışişleri de bu sürece karşı. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Suriye görüşüne aykırı.
Ama ABD’de Suriye politikasını bu iki kurum belirlemiyor. Belirleyenler, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi ve ABD Merkez Kuvvetleri (CENTCOM). Bu iki kurumun görüşünü belirleyen ise Brett McGurk. Eğer Trump kazanmazsa Brett McGurk olmaya da devam edecektir.
Brett McGurk’un Suriye vizyonu
Türk kamuoyu, McGurk’u YPG ile olan ilişkiyi tasarlayan kişi olarak bilir. Ama Brett McGurk’un Ortadoğu ve Suriye yaklaşımını çok bilmez. McGurk’e göre Suriye dosyası kapatılmalı ve tüm devletler Esed rejimiyle ilişkileri normalleştirmeli. Ona göre, Ortadoğu halklarını diktatörler ve otoriter rejimler yönetmelidir.
ABD Dışişleri Bakanlığı ve Amerikan Senatosu, Arap devletlerin Şam ile normalleşmesine karşı çıkmıştı. Hatta Amerikan Senatosu normalleşmeyi engellemek için yaptırımları kullanmakla tehdit etti. Ancak Brett McGurk tüm bu süreçleri baltaladı ve Esed rejiminin önünü açtı.
Hatta ABD Dışişleri Bakanlığı’nın arkasından dolanıp Arap devletlere Şam ile normalleşmelerini desteklediğini ve onları yaptırımlardan koruyacağını belirttiği aktarılıyor. Brett McGurk’un normalleşme için yaptıkları bununla sınırlı kalmadı.
Amerikan diasporasının desteğiyle Amerikan Temsilciler Meclisi’nden büyük bir oy çokluğuyla çıkan ‘Anti Assad Normalization Act’in Amerikan Senatosu’nda oylanmasını engelledi. Yasanın büyük çoğunlukla onaylanması bekleniyordu. Yasa gereği, Türkiye dâhil Şam ile görüşen tüm devletlere yaptırım uygulanacaktı.
Söz konusu yasa hâlâ duruyor ama ne zaman Amerikan Senatosu’nda oylanacağı veya unutulup gidip gitmeyeceği belli değil.
Peki Brett McGurk’un hedefi ne?
Brett McGurk’un planı çok basit. Tüm ülkeler Şam ile normalleşsin. Normalleşmeye kadar Amerikan askeri Suriye sahasında kalsın. Herkes Şam’ı kabul ettikten sonra Amerikan askeri Suriye’den çekilmek için anlaşma yapsın.
Anlaşmanın kapsamı, ABD’nin geri çekilmesi karşılığında meşru Esed rejiminin YPG’nin kurmuş olduğu Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetimi’ni, ya tam olarak ya da kısmen kabul etmesi ve anayasal hüviyet vermesini planlamaktadır.
