İsmail Heniyye’ye yönelik suikastın birçok boyutu konuşuldu. Ancak şu soru da var: İsrail, bu suikastı düzenleyerek neyi amaçlıyor?
İsrail’in bu suikastla hedeflemek istediklerini yakın ve orta vadeli olarak ikiye ayırabiliriz. Yakın vadede, İsrail kendi iç kamuoyuna yönelik mesaj veriyor. Mecdel Şems bölgesine yönelik düzenlenen saldırı sonrasında Netanyahu, kitlesini tatmin etmek durumundaydı.
Aşırı sağcı siyasi partilerin iç kamuoyunda güçlendiği bir denklemde Netanyahu, Hamas’ın liderine yönelik başarılı bir suikast düzenleyerek sağ ve radikal cenahtan gelen eleştirileri kesmiş oldu. Ayrıca Biden yönetiminin bastırdığı ateşkesi de engelleyerek Amerikan seçimlerine kadar zaman kazandı.
Ancak suikastın arkasındaki temel motivasyonun, bu üç orta vadeli hedef olduğunu düşünüyorum.
Hamas içerisinde ayrım yaratmak
İsmail Heniyye’nin denklem dışında kalması, Hamas içerisinde bir ayrılığa yol açabilir. Son yıllarda, Gazze’deki Hamas yapılanmasıyla Katar’daki siyasi kanat arasında makas giderek açılıyordu.
Yahya Sinwar, Hamas’ın siyasi kanadından habersiz 7 Ekim saldırılarını düzenlemiş ve bugüne kadar ateşkes görüşmelerinde “şahin” bir tutum sergilemiştir. Askerî kanat, Gazze’de en zor şartlar altında mücadele ettiğini söylerken siyasi kanadı, Katar’da rahatlık içinde olmakla eleştirdiği iddia ediliyor.
Heniyye suikastı sonrasında Halid Meşal ile Yahya Sinwar arasında bir güç mücadelesi ve askerî kanatla siyasi kanadın birbirinden ayrışması, İsrail’in hedefi olabilir.
Bu iki kanadı bir arada tutan kişi İsmail Heniyye idi. Daha İsmail Heniyye’nin üçü çıkmadan Halid Meşal ile Yahya Sinwar arasındaki güç mücadelesi başladı bile.
Bu güç mücadelesinin diğer bir uluslararası yansıması da şu: Halid Meşal, Arap devletlerine daha yakınken Yahya Sinwar, İran ve direniş eksenine daha yakındır.
Gazze’deki savaş sonrası dönem
İsrail’in ikinci hedefi, Gazze’deki savaş sonrası döneme dair. İsrail, Batı Şeria’da uyguladığı modelden genel olarak memnun. Mahmud Abbas yönetimindeki Filistin otoritesi, İsrail için bir kalkan görevi görüyor.
Gazze’deki Filistinlileri Mısır’a süremeyen İsrail, Hamas’ı zayıflatarak Gazze için yeni bir Filistinli otorite kurulmasını hedefliyor.
Zaten ABD, bu bağlamda Arap devletlerinin desteğiyle uzun süredir bir çalışma yürütüyor. Mahmud Abbas da ABD’ye, savaş sonrası Gazze’nin yönetimi için bir teklif sundu bile.
İsrail, Hamas’ı askerî yöntemle Gazze’de olabildiğince zayıflattıktan sonra Yahya Sinwar gibi daha radikal ve sert tutuma sahip figürlerin, Hamas içerisinde öne çıkmasına müsaade edip Hamas’ın uluslararası alanda tamamen gayrimeşru bir konuma sürüklenmesini hedefliyor olabilir.
Pekin Deklarasyonu'nu baltalamak
İsmail Heniyye’nin suikastının diğer bir etkisi de Çin arabuluculuğunda imzalanan “Pekin Deklarasyonu”nu baltalamaktır. Eğer bu anlaşma uygulanırsa Filistinli hareketin en büyük zafiyeti olan bölünmüşlük son bulacaktı. İsmail Heniyye suikastı, bu çabayı bitirmiş olabilir.
Ancak şu unutulmamalı: Suikastlar çok etkili bir silahtır; fakat suikastların sonucu, suikastları düzenleyenlerin umduğu sonucun aksi olma riski her zaman vardır.
