İnsanları nereli olduklarıyla değerlendirmek güzel bir şey değil. “Bir elin beş parmağı bir değil.” Bu söz de herkesin aynı olmadığını söylemek için sıkça kullanılır. Bazı insanlar, aynı şehrin insanlarından gördüğü zarar sonrasında oralı olanlara karşı bir ön yargı taşır. Hatta çevresine de bunu sıkça anlatır. Bir başkası başka bir yer, bir başkası başka bir şehirli. Herkes için farklı olan bu durum, kişiden kişiye değişir. Çünkü biri zarar görmüş, birisi de iyilik görmüştür. O yüzden illa ‘Oralı böyledir.’ demek doğru değildir bence…
ÇORUMLULARI ÜZEN SÖZ
Yıllardan beri “Senin yaptığını Çorumlu yapmaz.” lafıyla anılan Çorumluların, bu kadar adından bahsettirdiği bu laf neye dayanır biliyor musunuz?
Bu söz, Anadolu'da eskiden hayvan vergisi toplayan memurların hikâyesine dayanmaktadır.
Hikâyeye göre vergi memurları, Çorum'un bir köyüne gelir. Köylülerden hayvan vergisi toplamak ister. Ancak köylüler vergi ödemek istemez. Bunun üzerine bir köylü, bir koyunu yatağa yatırır ve üstünü kapatır. Vergi memurları eve girer ve yataktaki şeyin ne olduğunu sorar. Köylü, "Babam" der. Vergi memurları, inanmaz ve yorganı kaldırır. Yatakta bir koyun vardır. Köylü "Babam" diye ısrar eder ancak memurlar vergisini ödemesini ister. Köylü de vergisini ödemek zorunda kalır.
VERGİ MEMURLARI KAYSERİ’DE
Bu olayın ardından vergi memurları Kayseri'ye gider. Kayseri'de de bir eve girer ve yine benzer bir durumla karşılaşırlar. Bu kez köylü, bir eşeği yatağa yatırmış ve üstünü kapatmıştır. Vergi memurları "Bu ne?" diye sorar. Köylü, "Babam" der. Vergi memurları yine inanmaz ve yorganı kaldırırlar. Yatakta bir eşek vardır. Köylü "Babam" diye ısrar eder ancak memurlar yine vergisini ödemesini ister. İşte bu olaydan sonra vergi memurlarından biri, "Senin yaptığını Çorumlu yapmaz. O, koyuna 'Babam' demişti. Sen, eşeğe 'Babam' diyorsun." der. Bu söz, zamanla "Senin yaptığını Çorumlu bile yapmaz." şeklinde yaygınlaşır.
KULAKTAN KULAĞA DİLDEN DİLE
Yukarıda da anlattığım olaylar zincirinden sonra yurdum insanı, geçen yıllar içinde bu sözü sıkça kullanır oldu. Yanlış giden bir durum ve kabağın birinin başına patlamasından sonra yine aynı söz kullanılır. Örneğin birisi yalan söylerse "Senin yaptığını Çorumlu bile yapmaz." bile denildiği olmuştur. Çorumluları üzen bu söz, hoş olmamıştır.
KANDIRALI SEN DE DUR!
Hepimiz şu sözü de duymuşuzdur :“Bölük dur, Kandıralı sen de dur.” Yaşanan hikâyeye göre askerde bölüğüne talim yaptıran komutan hem bölüğe hem de Kandıralı olan askerine ayrı ayrı konut veriyormuş. Nedeni de bölüğe dur diyen komutan, Kandıralı askerin durmadığını görünce de ona ayrıca “dur” demiş. Güya Kandıralı askerin anlayışı zayıfmış. Yaşanan bu hikâye dilden dile yine yayılmış, güzel yurdumda yaşanan bazı olaylardan sonra kullanılmaya başlanmış.
Bu ve benzeri bazı örnekleri artırmak mümkün. Makalemin en başında da dediğim gibi, insanları nereli olduklarıyla değerlendirmek hiç doğru değil.
Güzel yurdumun 81 ili de tarihiyle, coğrafi durumuyla, gelenek ve görenekleriyle kendine özgü ayrı ayrı güzel.
Güzel olanları dilden dile yaymak, nesilden nesile götürmek daha hoş olsa gerek…
Yeniden görüşmek üzere, hoşça kalın…
