Türkiye’den Suriye’ye geri dönüşlerin arttığı ve bu trendin devam etmesinin beklendiği bir dönemde, Suriye’ye dönen ya da dönmeyi planlayan aileler için çocukların eğitim süreçleri önemli bir sorun teşkil etmektedir. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yaptığı son açıklamaya göre son bir ay içerisinde 52 bin Suriyeli sığınmacı ülkelerine geri döndü.
Bir önceki köşe yazımda da yazdığım üzere, Suriye’deki elektrik ve ısınma gibi temel altyapı sorunları geri dönüşlerin geniş zamana yayılmasına sebebiyet veriyor. Bu sebeplerden ötürü Suriye’ye geri dönüşlerin kış aylarından sonra artmasını bekliyorum. Ancak geri dönüşleri etkileyen diğer faktörler Suriye’den çok Türkiye’nin elinde.
Suriye’deki eğitim olanakları yetersiz ve daha pek çok önemli sorun var. Türkiye’de eğitim gören Suriyeli çocukların aileleri için, çocukların eğitim sürecinin aksaması önemli bir geri dönüş engeli. Birçok aile yaz tatiline planlama yapıyor ki çocukların eğitim yılı yarıda kalmasın. Suriye’ye döndüklerinde eğitimde yıl kaybedilmesin.
İlaveten, Türkiye’deki Suriyeli çocukların büyük bir kısmının Arapçası yetersiz. Resmî Arapçayı zaten çoğu bilmiyor. Ammice dediğimiz halk Arapçasını ise birçoğu yeterli seviyede bilmiyor. Arapça bilgisindeki eksiklikler ailelerin geri dönüş kararlarını zorlaştırmaktadır. Özellikle Türkiye’de doğmuş büyümüş çocukların Suriye’ye uyum sağlamaları zaman alacaktır. Onların Suriye’ye dair hiçbir bilgisi veya hatırası yok.
Bu durum, geri dönen çocukların eğitim süreçlerinde aksamalara yol açabilir. Buna ilaveten, Suriye’ye dönen çocukların Türkçe eğitim süreçleri de sona erecektir. Tam oturmamış Türkçelerini zamanla unutma riski yüksektir.
Bu bağlamda hem geri dönüşleri kolaylaştırmak hem de Suriyeli çocukların Türkçe başta olmak üzere eğitim süreçlerinin sürdürülebilirliğini sağlamak için Kovid-19 döneminde olduğu gibi çevrim içi uzaktan eğitim sistemleri devreye alınmalıdır.
Suriye’ye geri dönen çocuklar için 1 ila 3 yıl süreyle çevrim içi Türkçe eğitim ve Türk müfredatına uygun derslere erişim imkânı sunulmalıdır. Her ne kadar Suriye’de internet erişiminde bazı sorunlar bulunsa da genel olarak internet erişimi yaygındır ve önümüzdeki dönemde bu erişimin artması bekleniyor.
Çevrim içi derslere katılım teknik olarak ailelerin sorumluluğunda olmalıdır ve bu tür bir imkân sunulduğunda aileler, çocuklarının ilkokul, ortaokul veya lise mezuniyeti almasını sağlayarak eğitimlerini yarıda bırakmamalarını temin edebilecektir. Bu durum, geri dönüş yapmayı düşünen ailelerin geri dönüş kararını kolaylaştıracak bir alternatif olacaktır.
Ayrıca çevrim içi eğitim süreci, Arapça bilgisi yetersiz olan çocuklara geçiş sürecinde dil becerilerini geliştirme ve vatanlarına uyum sağlama fırsatı sunacaktır. Suriye’de yaşayarak geçiş dönemi daha yumuşak olacaktır. Bu sayede çocukların Türkçeyi unutma eğilimleri hafifletilecektir.
Çevrim içi eğitim alan çocukların dönem sınavlarının Suriye genelinde belirlenen sınav merkezlerinde yüz yüze ya da çevrim içi yapılması değerlendirilebilir. Sonuç olarak, Suriye’ye dönen Suriyeli çocuklarla sadece gönül bağı değil, aynı zamanda eğitim bağı da korunarak geçiş dönemi daha sağlıklı bir şekilde yönetilebilir.
